Janne Vogel Columns 20 jul 2018, 15:25

Leestijd: 6 minuten

Afke: ‘Mijn beeld van onze vakanties wordt gekleurd door de foto’s van toen’

Columnist Afke (41) is naast moeder van drie ook partner, dochter, vriendin, buurvrouw en ZZP-er. In haar praktijk voor Holos Massagetherapie (www.voeling.nl) begeleidt ze vrouwen bij het (weer) vertrouwd raken met en luisteren naar hun lichaam. Afke is altijd op zoek naar dat wat (aan)raakt en heeft een zwak voor imperfectie en echtheid. Daar schrijft ze over voor Famme.

Spaghetti

Eindelijk halen de andere ouders hun kinderen van het piratenschip. Nu kan ik snel, voordat er weer een nieuwe lichting arriveert, een aantal foto’s maken. Ik wil een foto waar alleen mijn kinderen op staan. De lucht ziet er onheilspellend uit met dikke donkere wolken die met grote snelheid voorbij drijven en van vorm veranderen. Een mooie achtergrond voor een foto. Mijn kinderen hangen samen aan het roer en hun haren wapperen in de wind. Net als de camera klikt, bukt mijn jongste om iets te pakken. Op de foto is een soort vlek te zien en verder niets. Nog een keer. Als ik druk merk ik dat mijn scherm op de beveiligde stand is overgegaan. Mijn kinderen krijgen ruzie over wie de kapitein is van het schip. Nee, niet nu. Ik probeer ze af te leiden door hun naam te roepen (enigszins schaamtevol, maar ik wil die foto die ik heb bedacht).

Ja, nu! Als ik op mijn scherm het resultaat bekijk zie ik een vreemde arm, net voor de gezichten van mijn kinderen. Waar komt die vandaan? Nee hè, er zijn nieuwe kinderen op het schip geklommen. Mijn man zucht en loopt door. Dit tafereel heeft hij iets te vaak meegemaakt. Hij komt voor het museum en niet voor een fotosessie. Ik snap het, maar weiger op te geven. Ik ben de enige in dit gezin die de moeite neemt om foto’s te nemen. De kinderen zullen een fijne herinnering hebben aan hun vakantie als we weer thuis zijn. Dat ze later zullen denken dat ze alleen met hun vader op vakantie waren (de fotograaf staat zelf op geen enkele foto), heb ik na het resultaat van de (na lang zeuren) op verzoek gemaakte foto’s volledig geaccepteerd.

Vakantiefoto’s

Ik denk aan mijn moeder. Ik herinner me hoe ik als kind na de vakantie niet kon wachten tot we de foto’s op gingen halen bij Blokker (daar kreeg je gratis dubbele afdrukken die je in envelopjes kon stoppen, voor de familie). Hoe zouden ze zijn geworden? Voordat mijn moeder betaalde, sorteerde ze, rij of geen rij achter haar, de foto’s en gaf er gemiddeld tien terug aan de verkoopster. Foto’s waarop rode ogen te zien waren, foto’s genomen met een vinger of wapperende haren voor de lens, foto’s met een scheve horizon of vreemde blauwe strepen. Het was het moment waarop ik mezelf een beetje kleiner maakte en verstopte achter de toonbank. Mijn moeder weigerde voor die foto’s te betalen en na een overtuigend betoog lukte haar dat meestal.

Voor die rode ogen kregen we later een stift. Ik vond het fascinerend om te zien hoe daarmee het rode verdween en hoe er een soort onwerkelijk groen voor in de plaats kwam. Als je pech had schoot je uit en kreeg je een paar groene wallen onder je ogen. Eenmaal thuis volgde de tweede selectie. Alle foto’s waar mijn moeder, zoals ze zelf zei, afgrijselijk op stond werden verscheurd. Het resultaat was dat mijn moeder niet op onze vakantiefoto’s voorkwam. Mijn vader maakte nooit foto’s van ons gezin. Hij was uren bezig met vergezichten, lieveheersbeestjes en andere, in mijn ogen, saaie natuurobjecten.

Fotograferen

Mijn ouders vulden talloze vakantiedagen met fotograferen. Mijn vader wachtte net zolang tot hij dat ene zeldzame torretje voor zijn camera had. Mijn moeder wilde alle activiteiten met het gezin vastleggen en daarvoor moesten we eindeloos poseren. Mijn beeld van onze vakanties wordt gekleurd door de foto-albums van toen. In mijn herinnering waren we de hele dag aan het barbecueën of probeerden we een groepsfoto’s met de zelfontspanner te maken. Dat laatste had ik overigens nooit willen missen. Er bestond gelukkig nog geen selfie stick.

Niemand begreep hoe de zelfontspanner werkte.De beste momenten waren de momenten waarop de groepsfoto keer op keer mislukte. Het duurde in mijn beleving uren voordat het statief uitgeklapt was, op de juiste hoogte stond (gestut met wankele constructies van stoelen en boeken) en vervolgens ging de camera niet af. Of de camera ging net af op het moment dat er iemand ging kijken of de juiste knop wel was ingedrukt. Ik ben blij dat mijn moeder het niet nodig vond om die exemplaren te verscheuren. De foto waarop te zien is hoe mijn vader de familie bestormt om, voordat de camera klikt, voor de groep liggend te poseren bijvoorbeeld. Ik zal nooit de verwondering vergeten die ik voelde als kind toen mijn serieuze en nuchtere vader de tranen van zijn wangen veegde van het lachen.

Groepsfoto

Inmiddels zijn er acht nieuwe kinderen op het schip geklommen. Ze dragen allemaal een groen sjaaltje. Terwijl ik me bezig houd met de vraag of het hier om een gezin van acht kinderen gaat (welke ouders horen daarbij?!) of om een dagje uit van het plaatselijke kinderdagverblijf, hoor ik achter me iemand roepen dat ze een foto gaat maken. De acht kinderen moeten naast elkaar gaan staan. Dat doen ze, op geheel eigen wijze, met enorme gaten tussen elkaar.
De vrouw roept dat ze dichter bij elkaar moeten gaan staan. De kinderen reageren niet, maar kijken naar de camera en roepen: ‘Spaghetti’. Ze hebben dit kennelijk al vaker meegemaakt. Wonderlijk dat er zoveel woorden zijn die door hun articulatie een grimas de vorm van een glimlach op een gezicht toveren. Deze kende ik nog niet. Ik probeer het zelf ook even. De vrouw zucht en roept luid dat ze bij elkaar moeten gaan staan. De kinderen kijken vragend, maar ze doen niets.

Uitgeput

De vader besluit in te grijpen. Hij roept, iets harder, een naam van een kind en gebaart woest dat hij een stap opzij moet zetten. De jongen schuifelt aarzelend op. Een ander kind besluit dat het lang genoeg heeft geduurd en stapt uit de rij om te gaan spelen. De moeder schreeuwt dat hij direct terug moet komen. Met een boos gezicht stapt hij weer in de rij, maar gaat met zijn rug naar de camera staan. Het geduld van de vader is op. Hij klimt op het schip en plukt het kind uit de rij. Er volgt een preek. Dat ze een gezellig dagje met elkaar uit zijn en dat hij het niet accepteert als de jongen dat verpest. Voor straf moet hij bij zijn vader blijven staan. Hij mag niet op de foto. ‘Zo, vind je dit dan leuk, dat jij als enige weer niet op de foto staat? vraagt de vader. De jongen zwijgt en tuurt naar het roer van het piratenschip.

Ik stel me zo voor hoe het gezelschap straks uitgeput thuiskomt van een dagje uit waarop de sfeer regelmatig om te snijden was. De vader is blij dat hij morgen gewoon weer naar zijn werk mag en de moeder telt op de kalender hoe lang het nog duurt voordat de scholen weer beginnen.
En met iedere schooldag die volgt zal deze dag een beetje meer vervormen in hun herinnering, totdat niets rest dan het beeld van de foto’s: ‘Spaghetti’.