Janne Vogel Algemeen 4 jun 2018, 15:33

Leestijd: 7 minuten

Daphnes transzoon staat op de wachtlijst: ‘Die borsten groeien ondertussen gewoon door’

Columnist Daphne schrijft over haar dochter Noëlle (11), die naast Cerebrale Parese (hersenbeschadiging) voorts de wens heeft om van het andere geslacht te zijn. Over dochter Lynn (4), een olijke kleuter met een zeer hoog diva gehalte en een behoorlijke gebruiksaanwijzing. Maar ook schrijft Daphne soms over haar belevenissen als treinmachinist. Op Daphnes Wereld houdt ze haar eigen blog bij.

Column: Ik heb een zoon

Ik heb een zoon. Zo! Dat is eruit. Dit is de eerste keer dat ik het hardop uitspreek: ‘Ik heb een zoon.’ Mijn zoon is namelijk transgender en is bijna twaalf jaar lang onze dochter geweest. Op dit moment zitten we midden in de transitie van vrouwelijk naar mannelijk en hoewel we nog een hele lange weg te gaan hebben, behandelen we onze dochter vanaf nu als onze zoon. Hij voelt zich daar zichtbaar gelukkiger bij. Ze wordt hij en haar wordt hem. En ja, dat is even wennen.
Ik verspreek me nog best vaak. Vooral ook met de naam: Noëlle wordt Nouri. Een naam gekozen door een voetbalfan ter ere van Abdelhak Nouri van Ajax. Ik vind het een prachtige keuze. 



‘Anders’

Voor de leken onder ons (waar ik overigens tot voor kort zelf ook bij hoorde) zal ik even kort uitleggen hoe het in zijn werk gaat. De meeste transgenders weten al vanaf vrij jonge leeftijd dat ze ‘anders’ zijn. Dat ze zich ‘anders’ voelen. Sommigen kunnen heel duidelijk aangeven dat ze zich van het andere geslacht voelen, maar bij anderen duurt het langer voor ze het in de gaten hebben of is die weg wat ingewikkelder wegens omstandigheden. Dit was bij ons het geval, omdat er ook nog een verstandelijke beperking speelt. Lange tijd was niet geheel duidelijk waar alle ontevredenheid vandaan kwam, we hadden meer tijd nodig om dingen vast te kunnen stellen.

Toch zijn de signalen in grote lijnen gelijk: de eerste tekenen zijn er vaak al jong, variërend van twee jaar tot zes jaar en zo rond de puberteit wordt het overduidelijk. Er groeien dan namelijk dingen aan het lijf die niet passen bij het gevoel in hart en hoofd, en dat is vaak best een dingetje. In ons geval zijn die groeiende dingen dus de borsten. Nouri vindt de beginnende borstjes verschrikkelijk en wil niet dat ze blijven groeien. Logisch, toch? Ik bedoel, als je een jongen bent en je zou ineens borsten krijgen, dan vind je dat op zijn zachtst gezegd ook niet fijn.

Rouwproces en wedergeboorte

Toen duidelijk werd dat Noëlle zich een jongen voelde, zijn we in behandeling gegaan bij een speciaal genderteam van de jeugd GGZ. Psychologen stelden genderdysforie vast rond Noëlles, eh sorry, Nouri’s zevende levensjaar en gaven ons handvaten hoe ermee om te gaan. Met als uitgangspunt natuurlijk: wat is het beste voor je kind? Waar voelt hij/zij zich fijn bij? Je eigen gevoelens daarbij komen op de zijlijn, wat soms innerlijke conflicten met zich meebrengt. En ja, ik heb daar bij tijden behoorlijk mee geworsteld. Het is nogal een proces: het afscheid nemen van de dochter die je op de wereld gezet hebt en waarmee je vergroeid bent geraakt over de jaren heen, en het verwelkomen van een zoon die je net zo lief hebt, maar waar je simpelweg nog aan moet wennen. Je moet het accepteren. Het is een soort rouwproces en wedergeboorte tegelijk. (Dat proces is trouwens voor iedereen anders, ik spreek puur vanuit mijn eigen visie.)

Puberteitsremmers

De ontwikkeling van het lijf, daar kun je iets tegen doen. Daar zijn zogeheten puberteitsremmers voor. Die krijg je in de vorm van injecties en zorgen ervoor dat de puberteitsgroei (borsten of baardgroei/baard in de keel) uitgesteld wordt. Dit kan geen kwaad en is ook niet permanent. Je drukt als het ware alleen maar op de ‘pauzeknop’, waardoor het kind even de ruimte krijgt om gewoon kind te zijn, zonder zich druk te hoeven maken over het groeien van dingen die er voor zijn/haar gevoel niet horen. 
Wanneer je zestien jaar of ouder bent, mag je eventueel beginnen met cross-sex hormonen. De hormonen van het andere geslacht dus. Dit gaat niet zomaar hoor (‘Oh, doe mij even zo’n injectie!’), daar gaat een heel traject aan vooraf onder begeleiding van specialisten die samen met jou/je kind unaniem moeten zijn in deze beslissing. Artsen, psychologen en jijzelf moeten op één lijn zitten. Pas dan komt er ‘groen licht’ voor de behandeling.

Wachtlijst

Er zit echter een groot nadeel aan dit alles: er is maar één plek in Nederland waar je hier als kind voor terecht kunt, namelijk het VUmc te Amsterdam. En laat die wachtlijst daardoor nou enorm oplopen! Op dit moment is de wachttijd zelfs anderhalf jaar of langer. Kinderen die nog niet in de puberteit zitten, kunnen nog wel even wachten. Maar kinderen zoals onze Nouri, die volop aan het ‘bloeien’ zijn, hebben die tijd niet. Die borsten groeien ondertussen gewoon door. Die staan niet op de ‘wachtlijst’. En dat is erg vervelend, zowel psychisch voor het kind als praktisch voor de toekomst.

Zouden we binnen afzienbare tijd kunnen beginnen met de puberteitsremmers, dan zouden Nouri’s borsten niet verder groeien. En omdat ze nog geen duidelijke omvang hebben, kun je prima door voor een jongen. Ook later. Maar als de borsten een bepaalde omvang hebben gekregen, gaat dit nooit meer weg. Ook niet wanneer je behandelingen ondergaat met de hormonen van het andere geslacht. Dat betekent dat operatieve verwijdering de enige manier is om van je borsten af te komen. Voor sommigen is dat een te hoge drempel. Zij blijven leven met een lichaam dat niet bij hen past. Hoe triest is dat? Vooral als je weet dat het te voorkomen was? 
De andere kant op geldt dat natuurlijk net zo: als meisje wil je niet de baard in de keel krijgen, je baard moeten scheren of borsthaar krijgen. Maar zoals het nu gesteld is met de wachtlijsten bij het VUmc, komen deze puberteitsremmers voor veel kinderen te laat. Met alle gevolgen van dien. 


Knokken voor meer mogelijkheden

Dit maakt mij boos. En met mij vele ouders van transgenderkinderen en uiteraard transgenders zelf. Het VUmc kan daar niets aan doen, de overheid wel. Er MOETEN meer mogelijkheden komen om de gehele transitie te kunnen doorlopen naast het VUmc. In een aantal ziekenhuizen is het op dit moment wel mogelijk om transities voor volwassenen te begeleiden en volbrengen, maar helaas niet voor kinderen/adolescenten. Dat moet anders. Met vele andere ouders en transgenders knokken we daar op dit moment heel hard voor. Een dat is nodig, want de depressie- en zelfmoordcijfers onder transgenders zijn schrikbarend hoog.

Zorgen

Of ik mij zorgen maak om mijn eigen kind? Zeker weten! Op dit moment ben ik nog niet zo bang voor een depressie of zelfmoordpoging, maar wel maak ik me zorgen over de toekomst. Hoe zou jij het vinden om als man met borsten rond te moeten lopen? Of ongesteld te worden? Precies, dát. En dan heeft mijn zoon ook nog eens de nodige beperkingen, waardoor hij niet altijd alles begrijpt en erg in de storing kan raken wanneer dingen niet gaan zoals ze zouden moeten. Nouri zelf maakt zich ook zorgen: ‘Mama, ik wil geen borsten, wanneer mag ik nu eindelijk die injecties?’
Tja… Ik kan het wel uitleggen en hij begrijpt het meeste ook wel, maar makkelijker wordt de toch al ingewikkelde situatie daar niet van. En hoe langer het duurt, hoe moeilijker de toekomstige weg. 


Machteloos

Vooral het feit dat je als ouder zo machteloos bent is vreselijk. Dat je nu al weet dat het fout gaat lopen. Dat hulp te laat komt en dat je daar he-le-maal niets aan kunt doen. Dat vreet aan mij. Behoorlijk. Behalve een brief schrijven aan de minister, een petitie tekenen en helpen dit item in de publiciteit te brengen, kan ik echt niets doen om mijn kind te helpen. Helaas zal ik me daar voorlopig bij neer moeten leggen. En sterk zijn. Voor mijn zoon. Zodat hij in ieder geval van mij (en mijn man) de beste zorg krijgt die er maar bestaat.

LEES OOK: Daphne: ‘Mijn dochter wil niets liever dan een jongen zijn’

Meer lezen van Daphne? Dat kan hier.