Redactie Kinderen 21 jul 2020, 07:00

Leestijd: 7 minuten

25 x dingen die ik hoop dat mijn dochter leert voordat ze vijf is

Er zijn natuurlijk allerlei lessen die je je kind wilt meegeven. Maar het lijkt er nu dus op dat je je kids alles moet leren voor hun vijfde jaar.

Onlangs hoorde ik iemand zeggen dat je je kind de eerste vijf jaar van zijn of haar leven opvoedt – en dat het dus allemaal binnen die periode moet gebeuren. Met andere woorden: als je op haar vijfde nog niet succesvol uitgelegd hebt hoe ze moet delen, dat ze niet mag liegen en dat ze iemand aan moet kijken als ze tegen diegene praat – gaat het je daarna niet meer lukken. Je kunt nog wel bijschaven en polijsten, maar het grootste deel van de opvoeding is dan ‘klaar’, zo luidde de stellige overtuiging.

Leren voor het leven

Gisteren was mijn dochter precies 2,5 jaar. Hoezee! Maar ook het besef: ‘we zijn op de helft.’ Als ik de balans opmaak, denk ik dat we aardig op weg zijn met het fenomeen ‘opvoeden’, maar er valt haar nog heel veel te leren. Vandaar deze lijst van dingen – in willekeurige volgorde – die ik graag wil dat mijn dochter de komende 2,5 jaar nog (beter) tot zich neemt.

1. ‘Alsjeblieft’ en ‘dank je/u wel’ zeggen

Ik kan er niks aan doen, maar ik heb er een hartgrondige hekel aan als kinderen dat niet doen (bij volwassenen kan het trouwens ook geen kwaad). Misschien heeft mijn moeder daarin ietwat overdreven tijdens onze opvoeding, maar ook al krijg ze een rozijn van een ander kindje, dan moet ze daar ook gewoon voor bedanken.

2. Niet ongevraagd ‘je’ en ‘jij’ zeggen tegen oudere mensen

Onder ‘oudere’ versta ik in deze context grofweg ‘iedereen die ouder is dan zij zelf is’. Oké, ouder dan 18. Totdat zo iemand aangeeft dat je ‘jij’ mag zeggen, is het ‘u’.

3. Dat ze mensen aankijkt als ze tegen ze praat

Zowel als ze alsjeblieft of dank je wel zegt, maar ook als ze aan opa vertelt over haar dag op school.

4. Om niet met spullen te gooien

Dat is er eentje waar in ons huis flink aan gewerkt moet worden – niet de makkelijkste opgave om dit een een opstandige tweejarige peuter te leren. Niet met poppen, niet met Duplo en al zeker niet met eten.

5. Om ‘sorry’ te zeggen als het nodig is

Natuurlijk begrijpt ze op deze prille leeftijd nog niet helemaal wat precies de intrinsieke waarde is van die vijf letters, maar dat komt later wel. Het gaat me in eerste aanleg om het besef dat je iets doet waar een ander niet blij/verdrietig/boos om wordt, en dat jij dan iets moet zeggen om dat ‘leed’ te verzachten.

6. Om niet te schreeuwen

Liefst ook niet thuis (had ik al gezegd dat ze twee is?), maar laten we beginnen met in het openbaar. Daarom nemen wij de dochter graag af en toe mee naar een restaurant, zodat ze ziet hoe mensen zich daar gedragen. Natuurlijk niet voor een vijfgangendiner dat 2,5 uur duurt waarbij ze op haar stoel moet blijven zitten, maar een pizzaatje bij O Sole Mio op de hoek is een prima instapmodelletje.

7. Om niet te slaan

Niet met een stok, niet met je pop, niet met Duplo en zeker niet een ander kindje. Maar dus ook niet papa of mama; ook niet voor de grap. Slaan is een no-go, dat rammen we er vanaf het begin in (leuk woordgrapje).

8. Of enige andere vorm van (fysiek) geweld te gebruiken

Datzelfde geldt voor krabben, bijten, schoppen of iets anders wat pijn doet.

9. Verbaal geweld: ook niet

Zo begaafd is haar vocabulaire in dit stadium nog niet, maar dat is er zeker one to watch de komende 2,5 jaar.

10. Aardig zijn tegen andere kinderen

Ook tegen volwassenen trouwens, maar dat terzijde. Kinderen kunnen onderling spijkerhard zijn, dat weten we. Ik heb in dat opzicht een hele simpele kijk op de wereld: als alle ouders hun kinderen leren dat je aardig moet zijn voor andere kinderen, zouden we dan niet pesten uit de wereld kunnen helpen? Naïef, ik weet het.

11. Om te zeggen als ze boos of verdrietig is

Het durven en kunnen uiten van emoties is een van de meest waardevolle dingen die een kind kan leren. Ik ben geen psychologe, dus ik zal misschien niet altijd even pedagogisch verantwoord reageren, maar ik mijn dochter altijd aan blijven moedigen om alles te zeggen wat ze voelt.

12. Dan mag schreeuwen van mij dus wel

Terugkomend op #6: een kind dat boos is, mag van mij wel schreeuwen. Net als een kind dat verdrietig is of pijn heeft ook (heel) hard mag huilen. Ik zal mijn kind nooit proberen te weerhouden haar emoties te uiten.

13. Over het algemeen een manier vinden om met emoties om te gaan

Misschien is het iets te enthousiast om te denken dat ze dit allemaal moet leren vóór haar zesde verjaardag, maar ik hoop in ieder geval een stevige basis gelegd te hebben voor het fenomeen ‘reguleren van emoties’.

14. Dat het leuk is iets voor iemand anders te doen

Mama te helpen de afwasmachine in te ruimen; iets op te pakken dat iemand heeft laten vallen; de juf te helpen met het opruimen van de speelhoek: anything dat ze doet voor een ander zonder er iets voor terug te verwachten is leuk, prijzenswaardig en wordt altijd gewaardeerd.

15. Begrijpen dat ze een geluksvogel is

Kinderen realiseren zich niet altijd hoe goed ze het hebben, zeker in Nederland. Wat niet wil zeggen dat ik ervoor pleit dat je een kleuter uitgebreid gaat vertellen dat het allemaal veel slechter had gekund, maar niet alles hoeft zomaar voor lief genomen te worden. De waarde van geld leren kennen – tot zover dat kan op die leeftijd – is een begin. Niet alles kan zomaar gekocht worden, en als een pop stuk is krijgt ze niet meteen een nieuwe.

16. Om nieuwsgierig te zijn

Stiekem vind ik dat een mooie eigenschap, hoewel nieuwsgierigheid volgens mij ook al een beetje in het DNA van elk kind zit. Hoe dan ook: ik moedig mijn dochter graag aan om (door) te vragen, te willen weten hoe dingen zitten en te willen leren. Ook al zal ik af en toe horendol worden van de talloze ‘waarom?’- en ‘hoe dan?’ vragen – ik vermoed dat het haar later van pas zal komen.

17. Dat het niet altijd om haar draait

Wat mij betreft een hele belangrijke: als mama aan het praten is en de dochter wil aandacht, zit er niets anders op: ze zal even moeten wachten. Geen half uur, maar een paar minuten overleeft ze vast wel. Datzelfde geldt voor het moment dat ze wil dat iedereen naar haar kijkt omdat ze iets knaps doet/knutselt/van de glijbaan gaat: zeven van de tien keer wordt er gekeken, en af en toe even niet – dan wordt er naar een ander kindje/vogel/apathisch in de ruimte gekeken.

18. Nee is nee

Daarin zijn wij onverbiddelijk. Niet om haar te pesten, maar omdat het wat mij betreft de meest representatieve weergave van de rest van haar leven gaat zijn: het gaat vaak niet/niet altijd hoe jij wil, dus wen daar maar alvast aan.

19. Dat af en toe onderuit gaan prima is

Omdat je daardoor steeds beter leert hoe je weer op moet krabbelen.

20. Om niet te liegen

Mijn moeder zei altijd dat leugens altijd uitkomen. Ook al zijn er vast uitzonderingen die de regel bevestigen – het heeft mij er altijd van weerhouden om te liegen. Ik ben er (daardoor) ook heel slecht in. Ik hoop haar vanaf het prille begin te kunnen leren dat de waarheid altijd ‘beter’ en minder vervelend is dan de leugen.

21. Om niet te stelen

Toegegeven, ik heb ook nog wel ergens een rekening openstaan bij de Jamin, maar dat terzijde.

22. Om, wat er ook gebeurt, altijd eerlijk te zijn

En dat wij altijd van haar blijven houden, ook als ze iets moet opbiechten wat echt niet leuk is.

23. Dat samen leuker is dan alleen

Samen spelen, samen eten, samen doen. Ik vind het heel Amerikaans klinken, maar het is waar: ‘sharing is caring’.

24. Dat het leven zoveel mogelijk leuk, zorgeloos en blij is

Al was het maar omdat dat besef ergens in de jaren na haar vijfde helaas aangetast wordt. Persoonlijk hoop ik dat moment zo lang mogelijk uit te stellen, liefst tot haar 25ste.

25. Dat papa en mama er altijd voor haar zijn

Om sorry tegen te zeggen (#5) als ze met eten gegooid heeft en wij daar ontstemd over zijn (#4), om haar te helpen overeind te komen nadat ze onderuit gegaan is (#18), om tegen te schreeuwen als ze boos is (#12) en ja, ook als ze net iets verteld heeft dat stiekem het daglicht moeilijk kan verdragen (#22): papa en mama zijn er altijd. AL-TIJD.

Meer lezen?

• 6 x dingen die wij nog van onze kinderen kunnen leren
• 3 Fasen die iedere ouder van een jongen beter wil leren begrijpen
• Een goede moeder-dochter relatie maar niet de BFF van je dochter – hoe werkt dat?