Een écht constructieve anti-stress aanpak (van een psycholoog)

Stress van het thuiswerken met kinderen en de afwezigheid van een sociaal leven. Er zijn allerlei tips en tricks in omloop om het vol te kunnen houden. Maar nog geen écht constructieve manier om stress aan te pakken. Daarom vroegen wij Rosalie van Gils, psycholoog en eigenaar van Bureau Breinfijn om advies.

‘Het is zondagavond, de kinderen liggen op bed en je ligt nog even op de bank een serie te kijken. Dan realiseer je dat het morgen weer maandag is en daarmee weer een week begint van rennen, vliegen, puzzelen en presteren. Je voelt je hartslag al stijgen en in je maag vormt zich een steen. Goedbedoelde adviezen als ‘til er niet zo zwaar aan’ en ‘inademen, uitademen en weer door’ helpen niks. En intussen voel jij in je hele lijf dat het niet klopt en dat je zo niet lang meer door kan gaan.’

Stress aanpakken: geen korte termijn trucjes

Van Gils herkent deze gedachten maar al te goed. Ze begeleidt dagelijks veel vrouwen die het jarenlang hebben volgehouden, maar het nu – mede door het gebrek aan echte ontspanning en afleiding – echt niet meer aankunnen. Ze benadrukt daarom dat je niet je heil hoeft te zoeken in de vele korte termijn trucjes, die maken echt geen wezenlijk verschil.

Laten we vooropstellen; de situatie ís natuurlijk ook vervelend. Maar er is een groot verschil tussen het vervelend vinden en even doorbijten, en paniek- of stressklachten ervaren. Het kan echt niet goed zijn dat je de werkweek al begint met hartkloppingen en een opgejaagd gevoel, voordat de week goed en wel gestart is. Als je dat week in week uit blijft negeren, zal je zien dat je over enkele maanden helemaal bent opgebrand.’

Door korte termijn trucjes in te zetten, gericht op het oplossen van de situatie zelf, raak je echt wel even dat vervelende gevoel, die frustratie, spanning of stress kwijt. Maar betekent dat ook dat ‘gewoon die serie kijken’, het gevoel negeren, theetje drinken, het probleem oplost? Of toch niet?

De kans is groot dat het gevoel helemaal niet verdwijnt. Het komt vaak zelfs sterker terug. Wellicht in precies eenzelfde situatie op een later moment, of in andere moeilijke situaties in je leven waar het niet zo loopt als gehoopt.

7 lichamelijke klachten die verrassend genoeg kunnen wijzen op stress

Verminder de lading van de situatie

Wat wél helpt, is dat je de aandacht en focus van de situatie zelf afhaalt, maar je bewust wordt van het onderliggende probleem. Van datgene dat het voor jou zoveel erger maakt, dat deze situatie zo’n lading heeft, dat jij er de dag van tevoren al stress over hebt.

Neem het voorbeeld van veel thuiswerken, waarbij verzorging van de kinderen en het huishouden doorloopt, maar je tegelijk veel minder sociale activiteiten hebt. Waar de één het wellicht als fijn ervaart, dat ‘pauzegevoel’, een ander er zich bij neerlegt omdat het even niet anders is, raken (vele!) anderen juist gefrustreerd van deze situatie en gaan er zelfs tegen vechten. Week in week uit.

Feit ís dat je geen regie hebt over de situatie zelf, je kan nu even niets veranderen aan de coronaregels en de beperkte mogelijkheden. Stop met daartegen vechten. En focus je op wat je er zelf aan kunt doen om minder lading te geven aan de situatie.

In dit voorbeeld heeft het opzien tegen de maandag, of een week vol gedoe die daarop volgt, veel lading. Dit is omdat je eigenlijk met je bewustzijn alleen nog gericht bent op de situatie zelf; een week vol moetjes en weinig ontspanning.

14x dingen waar we als ouder in 2021 niet meer om gaan stressen

Als mens doen we dan van alles om die spanning of emotie die dat oplevert te verminderen. Door jezelf af te leiden (wat leuk is voor dat moment, maar niet constructief), of juist te blijven piekeren (waarbij je er wel aandacht aan geeft, maar niet aan de diepere laag, en dus blijf je in rondjes denken).

Ook goedbedoelde tips als ‘lekker het bos in’, ‘een middagje kaarsen en bad’, ‘yoga’ of een mantra opdreunen maken uiteindelijk dat je stressgevoel op een ander moment (erger) opduikt. Dit alles is enkel voer voor de zogenoemde stresscirkel; “ik kom er nooit meer vanaf”.

Stress vanuit angst over jezelf

Wanneer vrouwen induiken op de onderliggende oorzaak van waarom deze situatie voor hen zo’n lading heeft (en die sterke emoties bovenkomen), komen ze vaak uit op een bepaalde angst over zichzelf.

Misschien geldt dat ook voor jou. Zo kan het zijn dat je bijvoorbeeld bang bent om te vereenzamen, of de angst hebt om niet meer leuk gevonden te worden omdat je minder contact hebt met anderen. Of angst dat je kinderen (nu even) een minder leuk leven hebben, waar jij niets aan kunt veranderen.

Maar ook angst dat je nu niet op je werk kan laten zien waar je toe in staat bent, waardoor die ene promotie minder haalbaar lijkt. Er kunnen eigenlijk veel verschillende soorten angsten schuilgaan achter jouw ‘probleem’.

Pas als je echt de kern van je angst weet te achterhalen, kan je constructief aan de slag om de lading van die angst te verminderen. En juist hierover in gesprek te gaan met je partner of vrienden.

Misschien ben je wel bang dat je partner je minder ziet als ‘supermom’, omdat er volgens jou minder momenten zijn waarop je dat kan bewijzen. Vaak zal je merken dat dit echt jouw perceptie is, en dat je partner je juist extra supermom vindt, omdat je alle creativiteit uit de kast trekt om er toch wat van te maken. Dat maakt de lading al meteen een stuk minder.

Neem tijd om te reflecteren

Het beste is om direct ná de stresssituatie even terug te kijken naar die situatie en jezelf af te vragen wat er nou eigenlijk gebeurde, waar je nu bang voor was. Dat kun je doen door ‘ik heb de gedachte dat…’ voor je gevoel te zetten.

Dus in plaats van te zeggen ‘ik faalde’, kun je zeggen ‘ik had de gedachte dat ik faalde’. Dat neemt het gevoel niet weg, maar dat is ook niet het doel. Het doel is om wat meer afstand te creëren, om perceptie en feiten te kunnen scheiden.

Als je zegt ‘oh ja, ik had weer de gedachte dat ik faalde’, kan je ook makkelijker reëel bekijken of je ook echt faalde of niet. Zou je dat bijvoorbeeld ook tegen een vriendin hebben gezegd die in die situatie zat? Dat ze faalde? Waarschijnlijk niet.

Dat gaat je helpen om het gevoel en daarmee de lading op termijn leren loslaten. Wat ervoor zorgt dat het ook echt beter gaat voor de lange termijn. Dit kun je doortrekken naar heel veel situaties in je leven.

Wist je dat je een stressverslaving kunt krijgen? Zo voorkom je het

Leven volgens je waarden

Het kan ook zijn dat je geen concrete angst kunt achterhalen, maar dat je merkt dat je op dit moment niet kunt leven volgens je eigen waarden. Ieder mens leeft namelijk het liefste volgens bepaalde waarden, die aangeven wat je nu echt belangrijk vindt in het leven.

Meestal zijn dit punten waar je bij stil staat op het moment dat je een overlijden hebt in je nabije omgeving, of een ernstige ziekte hebt. Als je iemand bent die graag onder de mensen is, energie krijgt van mensen, dan is de situatie van thuiswerken natuurlijk minder prettig, dan bij iemand die in zijn waarden ‘rust, natuur, huiselijkheid’ heeft.

Ook op basis van je waarden kan je vervolgens constructief stapjes zetten. Stap 1 is om het probleem niet als één groot geheel te zien dat in één keer moet worden opgelost.

Sta even stil bij je wat je nu eigenlijk belangrijk vindt in je leven, en hoe die waarde gerelateerd is aan de situatie waar je stress van krijgt. Zo ben je beter in staat om een manier te vinden om te leven naar die waarde. Ook al is dat iets kleins, je zal ervaren dat dat meteen veel meer rust brengt.

Zo kan bijvoorbeeld een van je waarden zijn dat je graag ‘gezelligheid organiseert’ voor anderen, gewoon omdat je dat heel prettig vindt en je daar blij van wordt. Als je daar achter bent, dan is stap 2 om te kijken hoe je daar komende week toch iets mee kan doen.

Probeer dan vooral klein te denken. Het is een bekend verschijnsel dat we alleen maar groot blijven denken, waardoor we uiteindelijk helemaal niets meer doen, waarna we overspoeld worden door een negatief gevoel waar we niet meer uitkomen.

Stap voor stap

Dus: niet meteen alle weken willen vullen met elke dag nieuwe spannende dingen voor je gezin én je vrienden én je buren. Maar organiseer voor je familie een online escape room avond, zet een op jouw vriendengroep gerichte pubquiz in elkaar. Of ga een avond aan de slag met het maken van een fotoboekje van alle mooie momenten die je met je familie hebt beleefd, die je ze per post verstuurt.

Je zult merken dat alleen al het daarmee bezig zijn, en je energie op iets positiefs kunnen richten, je helpt om verder afstand te nemen van het gevoel van alle beperkingen. En dat je het gevoel van controle over je geluk weer iets meer in eigen hand hebt.

Hoe vraag je je kind hoe hij zich voelt in stressvolle tijden? Een psycholoog geeft antwoord

Maar nog het meest belangrijk: wees niet te streng voor jezelf. Sta jezelf toe van tijd tot tijd te piekeren zonder dat het meteen betekent dat je stress ervaart die je niet meer aankan. Je ergens zorgen over maken mag en kan altijd, dat doet iedereen, en dat betekent echt niet meteen dat je volledig machteloos staat. En als je dan toch graag een mantra aan houdt, volg dan bovenstaande stappen: reflecteren, leren, implementeren.

Rosalie heeft korte online cursussen en langere programma’s over stress, piekeren, paniek en angst. Bekijk haar website voor haar hele aanbod. Daar kun je ook een gratis training volgen om uit de stresscirkel te komen, of een gratis e-book downloaden om meer grip te krijgen op je gedachten.

Hoe vraag je je kind hoe hij zich voelt in stressvolle tijden? Een psycholoog geeft antwoord

Onderwerpen

• Hoe creëer ik meer rust?
• stress