Geen paniek zaaien, wel een waarschuwing: het fenomeen ‘droge verdrinking’

Verdrinken een uur nadat je gezwommen hebt? Dat klinkt gek, maar het kan. ‘Droge verdrinking’ heet het, en het was het tragische lot van een 10-jarig Amerikaans jongetje dat vorige week rondging op internet.

Famme vroeg Nederlandse verdrinkingsexpert Ron Zegers naar het hoe en wat rondom droge verdrinking en waar je als ouder op moet letten om het te voorkomen. Zeker op de zomerse dagen waarop we allemaal de verkoeling van het zwembad, de zee en de vijver achter het huis opzoeken.

Amerikaans jongetje verdrinkt ‘droog’

In het fragment – daterend uit juni 2013 in de Amerikaanse Today’s Show – vertelt moeder Cassandra hoe haar 10-jarige zoontje Johnny tijdens de wandeling naar huis zei nogal moe te zijn. ‘Niet verwonderlijk als je een uur in de zon het zwembad gespeeld hebt’, dacht zijn moeder. Even een uurtje slapen dus. Toen zijn moeder even later bij hem ging kijken, lag hij – zijn gezicht bedenkt met een wit schuim – levenloos in z’n bed.

Droge verdrinking kan optreden als kinderen tijdens het zwemmen teveel water binnenkrijgen. Het maakt niet uit of het om zeewater, water uit een zwembad of zelfs badwater gaat, en ook de hoeveelheid is niet bepalend. ‘Zelfs een vingerhoedje kan genoeg zijn’, legt Ron uit. Het zou in theorie dus ook tijdens een baddersessie kunnen gebeuren – het hangt er (ook) vanaf of het kind – en met name de longen – er ontvankelijk voor zijn. Het water beschadigt de longen waardoor deze niet meer functioneren.

Wat zijn de symptomen?

– Moeheid, in sommige gevallen extreme moeheid. NB. Dat valt ouders vaak niet meteen op als alarmerend, aangezien het heel normaal is om na het zwemmen moe te zijn. Echter, in deze situatie wordt de moeheid veroorzaakt door een tekort aan toevoer van zuurstof van de longen naar de hersenen.
– Opvallend, anders-dan-anders gedrag. Dit wordt eveneens veroorzaakt door het zuurstoftekort in de hersenen: je kind reageert anders dan je gewend bent, is bijvoorbeeld bovengemiddeld geïrriteerd.
– Kuchen: alsof er iets in de keel zit maar er niet uit wil. Dit wordt veroorzaakt door een opgetreden keelkramp.
– In sommige gevallen: moeite met ademhalen.

Hoe kun je het voorkomen?
Voorkomen kun je het niet, aldus Ron. We raden elke ouder aan om, wanneer zijn of haar kind een paniekerige situatie onder water gehad heeft waarbij hij mogelijk (veel) water binnengekregen heeft, bij twijfel naar de dokter te gaan. Die kan kijken of er schadelijke stoffen of vocht in de longen zijn gekomen. Als dat het geval is, is het zaak om zo snel mogelijk zuivere zuurstof toe te dienen.

Advies: Wees alert!
Rons belangrijkste advies: wees alert. Vocht in de longen is alleen op een röntgenfoto te zien, en eigenlijk pas waar te nemen als het om een hoeveelheid van minimaal een halve liter gaat. Bovendien heeft het enige tijd nodig voordat het op een röntgen te zien is. Uiteindelijk is elk kind en daarmee elk verhaal van (droge) verdrinking anders, dus houd je kind gewoon goed in de gaten als hij net gezwommen heeft en (één van) bovenstaande symptomen vertoont. Vertrouw je het niet? Ga dan naar de huisarts of Eerste Hulp.

Late verdrinking

Veel mensen die verdrinken, doen dat vaak niet door het water dat in de longen komt, maar de krampen en verstikkingsverschijnselen die tot de dood leiden. Dit verschijnsel heet ‘late verdrinking’ (secondary drowning) en kan tot 48 uur na de ‘verdrinking’ tot de dood leiden. Let wel: dit is niet hetzelfde als droge verdrinking.

Een paar wapenfeiten:
* Elk jaar verdrinken in Nederland tussen de 180 en 200 mensen door een ongeluk (accidentele verdrinkingen)
* Elk jaar verdrinken in Nederland 200 mensen door zelfdoding
* Het aantal kinderen dat verdrinkt neemt al een paar jaar terug, tot ongeveer 10 kinderverdrinkingen per jaar. Dit is volgens Ron Zegers het gevolg van het aanslaan van overheidscampagnes, betere training van reddingswerkers en medisch personeel en alerte(re) ouders.
* Per jaar overlijden 1-2 mensen in een zwembad door verdrinking. Het aantal bijna verdrinkingen in zwembaden word niet bekend gemaakt door de beheerders.
* Buitenwater (zee, vijver, sloot, meer, ven) is in dat opzicht gevaarlijker: daar sterven jaarlijks zo’n 18 mensen. Dat komt o.a. door stromingen, minder overzicht en ‘sociale controle’.
* Onder de verdrinkingen ook een percentage auto’s (30 per jaar) en scootmobiels (10 per jaar) die te water komen, waarvan de bestuurders (en bijrijders) het niet overleven. Ook vinden er veel verdrinkingen plaats tijdens watersport en recreatie op het water.
* In Nederland vinden elk jaar zo’n 2000 ‘bijna-verdrinkingen’ plaats, variërend van een paar keer flink proesten en slikken tot ziekenhuisopnames die goed aflopen.

Filmpje van een bijna-verdrinking in Rotterdam (2014)

Op de site van de Politie Rotterdam (district Oost) werd vorige week een filmpje geplaatst van de bijna-verdrinking van de tweejarige Mohamed vorig jaar zomer in de Kralingse Plas in Rotterdam.

Ron Zegers geldt als één van Nederlands grootste deskundigen op het gebied van verdrinking. Hij werkt al 40 jaar als badmeester, heeft ervaring als strandwacht en is al meer dan 25 jaar vrijwilliger bij Koninklijke Reddingmaatschappij. Hij heeft zich bekwaamd in verdrinking en onderkoeling en geeft daar ook voorlichting en cursussen aan waterredders. Meer informatie vind je op verdrinking.nl.

Lees ook: 9 fouten die zelfs de voorzichtigste ouders maken bij water >