Ruth Oei-Abraham Gezondheid 2 mrt 2020, 14:57

Leestijd: 4 minuten

Handen wassen of desinfecterende handgel: wat werkt het best tegen besmetting met het coronavirus?

De schappen in de supermarkten zijn nagenoeg leeg en online worden recordbedragen gevraagd. Oftewel, de run desinfecterende handgel sinds het uitbreken van het coronavirus. Maar kan -en mag- je water en zeep wel vervangen met handgel?

Handen wassen versus desinfecterende handgel

Handen wassen of liever desinfecterende handgel gebruiken? Sally Bloomfield, professor aan de London School van Hygiëne en Tropische Medicijnen, zegt dat virussen veel resistenter zijn dan bacteriën. Wel voegt ze daaraan toe, dat het coronavirus een zogezegd envelop-virus is. Dit houdt simpel gezegd in dat de alcohol in de handgel het laagje dat om het virus zit, kan aanvallen en afbreken. Daarmee wordt het risico van besmetting uitgeschakeld.

Hoe verspreidt het virus zich nou echt?

Het is belangrijk om te onthouden dat Covid-19 (corona is de naam van het virus en Covid-19 van de ziekte zelf) een nieuwe ziekte is. Dus niemand weet nog echt hoe het virus zich verspreidt. Volgens de NHS, de Engelse nationale gezondheidsservice, is het zeer waarschijnlijk dat de verspreiding plaatsvindt van mens op mens door de druppels die vrijkomen bij een hoest- of een niesbui. De kans is klein dat het virus overdraagbaar is door objecten, zoals eten of verpakkingen.

Stromend water en zeep boven desinfecterende gels

Bloomfield raadt aan om je handen goed te wassen met water en zeep. Wanneer dat niet mogelijk is omdat je niet in de buurt bent van een kraan, gebruik dan desinfecterende handgel. Probeer zo min mogelijk dingen aan te raken die je niet per se aan hoeft te raken. Pas ook op met hetgeen je wel aanraakt, zoals deurknoppen of relingen in de tram of trein. Mocht je nou geen kraan of handgel in de buurt hebben en je hebt veel aangeraakt, raak dan in ieder geval niet je gezicht aan. Een virus heeft een levende cel nodig om zich te verspreiden, zoals ogen, mond of een open wondje. Stop je handen dus lekker in je zakken tot je in de buurt bent van een kraan of handgel.

Stromend water wint

Volgens een onderzoek uit 2019 gedaan door de Amerikaanse Vereniging voor Microbiologie, blijft het grondig wassen van je handen met stromend(!) water en zeep toch echt effectiever dan een beetje gel op je handen. Een bijkomend risico daarvan is dat je de handgel niet optimaal hebt ingewreven.

Je handen grondig wassen in vijf stappen

Daar staat natuurlijk wel tegenover dat het essentieel is hoe je je handen wast. Even snel op kantoor om daarna met je schone handen de wc-deur te openen, schiet natuurlijk ook niet op. Dus, hier komt ie:

1. Maak je handen nat met water en smeer beide kanten van je handen in met een flinke hoeveelheid zeep.
2. Was je handen grondig: binnen en buitenkant, tussen de vingers en onder je nagels.
3. Spoel ze daarna goed af onder stromend water gedurende 20 seconden. Het goed afspoelen van je handen na het wassen is het belangrijkst – zo spoel je letterlijk de virussen weg.
4. Droog je handen goed af met een eenmalig te gebruiken papieren(!) wegwerp-doekje
5. Gebruik datzelfde doekje ook om de kraan dicht te doen en de deur te openen. Doe dit dus niet met je zojuist gewassen handen.

Papieren wegwerpdoekjes boven de handdroger

Uit eerder onderzoek is gebleken dat vanuit hygiënisch oogpunt een papieren handdoekje het wint van de handdroger die in de meeste openbare toiletten hangt. De achterliggende gedachte is dat papieren handdoekjes je handen sneller droog maken dan handdrogers. Dat is weer belangrijk omdat besmetting sneller gebeurt met natte dan droge handen.

Het risico van het overmatig gebruik handgel

Het feit dat in veel winkels de desinfecterende handgels bijna uitverkocht zijn, is een probleem. Toch is het geen directe reden tot paniek. Ook hoef je je badkamerkast niet vol te stoppen met grootverpakkingen van de gels. Je hebt sowieso maar een klein beetje gel nodig per wrijfbeurt. Ook vanuit de producenten van deze handgels wordt gewaarschuwd voor het overmatig gebruiken van handgels. Het kan irritatie en een gevoelige huid veroorzaken door het uitdrogen van de huid en het verwijderen van de natuurlijke huidoliën. En, om het corona-cirkeltje weer rond te maken: beschadigde huid is vatbaarder voor infecties. Dus voor handgels geldt: gebruik het met mate en alleen als je niet in de mogelijkheid bent om je handen te wassen.

Hygiene is essentieel

Het is onmogelijk om uit voorzorg op eventuele besmetting met het coronavirus al het contact met de buitenwereld te vermijden. Het belangrijkste is om ervoor te zorgen dat je op hygiënisch vlak goed bent voorgelicht en daar veel aandacht aan besteedt. Daarmee zorg je er in ieder geval voor dat de kans kleiner is dat je wordt besmet of dat je het onbewust verspreidt.

Laat je goed informeren!

Voor meer informatie, adviezen en de meest recente updates, kijk op de website van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu.

Meer lezen?

• Zwanger tijdens het coronavirus: wat is belangrijk?
• Dit is de reden waarom handdrogers in openbare toiletten ranzig zijn
• Griep voorkomen? Met deze tips houd je bacillen buiten de deur

The Guardian