Het onderwijs is toe aan een update: zo ziet onderwijs 2.0 eruit

Een groot gebouw met klaslokalen waar tientallen kinderen hetzelfde leren, afgezien van een scheiding tussen niveaus: dat is waarschijnlijk ongeveer wat je voor je ziet als je aan onderwijs denkt. Een beetje gym, een beetje handarbeid, maar verder vooral feitjes stampen – die je een jaar later ook weer vergeten bent. Dat was vijftig jaar geleden zo, en dat is nu nog steeds zo.

Maar als je kijkt hoe erg de maatschappij veranderd is in die vijftig jaar, is het best gek dat het onderwijs bijna hetzelfde is gebleven. Waarom is onze manier van leren toch zo hopeloos ouderwets? Maar vooral: hoe zou het onderwijs er óók uit kunnen zien?

Ander onderwijs: niet stampen, wel sociale vaardigheden

Emoties herkennen, over je struggles praten, ondernemen: dat zijn allemaal dingen die je niet leert op school. Maar die wel heel belangrijk zijn – belangrijker dan de stelling van Pythagoras voor de gemiddelde persoon is, zouden we zelfs willen zeggen. Om kinderen echt goed voor te bereiden op de toekomst, moet het onderwijs dan ook een veilige omgeving zijn waar ze zichzelf kunnen ontdekken. Da’s weer eens wat anders dan de hoofdsteden van alle landen in Zuid-Amerika kunnen opdreunen.

Een andere trend in innovatieve vormen van onderwijs is de omgang met de natuur. Scholen van nu (en vijftig jaar geleden, dus) zijn vooral gefocust op de economische groei van de samenleving. Die groei gaat vaak ten koste van de rest van de wereld. Dat wij mensen niet boven de natuur staan, maar er onderdeel van zijn – dat vertelt niemand je. En dat kan anders.

Hoe je kinderen kunt stimuleren om te groeien (door fouten te laten maken)

Het onderwijs van de NOWSCHOOL

Dat vindt ook Juliëtte Schraauwers: “Een school hoort een verrijkende leeromgeving te zijn, met gezonde voeding, beweging, oplossingsgerichtheid, veel buiten zijn, diverse leerplekken en rommelplekken. Hierdoor ontstaat een balans tussen de binnenwereld en buitenwereld van het kind.” Zij richtte daarom NOWSCHOOL op: een initiatief dat niet alleen wil veranderen wát we leren, maar ook hóe we leren.

De NOWSCHOOL bestaat nog niet, maar is momenteel in ontwikkeling. Het idee is dat school geen aparte plek is waar je dagelijks naartoe gaat om feitjes te stampen, maar dat school echt onderdeel wordt van het dagelijks leven – zodat het je écht kan leren omgaan met alles wat er in de rest van de wereld gebeurt. Het is dan ook de bedoeling dat onder andere ouders en bedrijven onderdeel worden van de leeromgeving.

‘Het gaat prima’, of ‘ik voel me brak’. Maar zijn dat wel emoties?

Op het terrein moet bijvoorbeeld plek zijn voor voedselverbouwing voor de kinderen en hun gezinnen. En in plaats van een schoolgebouw, komen er verschillende plekken op het terrein met kleinere huisjes. Niet het curriculum moet de drijfveer zijn voor wat er wordt geleerd, maar de natuurlijke nieuwsgierigheid van de kinderen. Zo kunnen zij het beste uit zichzelf halen én goed voor de wereld om hen heen zorgen.

Schraauwers hoopt dat de eerste NOWSCHOOL in het schooljaar 2022-2023 van start kan gaan.

Inspiratie: Forest Schools

De NOWSCHOOL komt overeen met de wereldwijde beweging van Forest Schools, die ook erg hameren op buitenonderwijs en de ontwikkeling van sociale vaardigheden. Ook in dat model worden ontdekking, avontuur en nieuwsgierigheid gestimuleerd. De focus ligt niet op de welvaart van de maatschappij (meer kennis = meer geld), maar op het welzijn van de kinderen.

Volgens Van Dale betekent onderwijs: ‘(geregelde) overdracht van kennis of vaardigheden’. Dat wordt nu vrij nauw geïnterpreteerd, met vooral een focus op productiviteit. Zowel de NOWSCHOOL als Forest School pleiten echter voor sociale, emotionele én fysieke gezondheid van kinderen. Op die manier wordt onderwijs een plek waar kinderen zich echt ontwikkelen, in plaats van dat ze alleen maar kennis opdoen waarvan de 90% toch nooit meer gaan gebruiken.

En ontwikkeling, dat is wat de betekenis van onderwijs echt zou moeten zijn.

Dit artikel verscheen eerder op Bedrock.