Lisanne de Vaan Persoonlijk 19 feb 2017, 05:47

Leestijd: 3 minuten

Altijd goed om te weten: aan deze trekken herken je de narcist

Volgens verschillende media lijdt de nieuwe president van Amerika aan kwaadaardig narcisme. Een columnist van de CNN noemt Trump zelfs America’s gaslighter in chief. Maar wat is gaslighting precies? En belangrijker: hoe herken je het, bijvoorbeeld bij je buurman, je baas of zelfs je eigen partner?

Wat is gaslighting?

Voor diegenen die niet bekend zijn met de term gaslighting: het is een vorm van mentaal misbruik die regelmatig door narcisten wordt toegepast. Het doel van de persoon die het toepast is om ervoor te zorgen dat het slachtoffer gaat twijfelen aan zijn of haar eigen waarheid. Een soort mindfuck, waar helaas heel veel mensen gevoelig voor zijn.

Benieuwd hoe je gaslighting herkent? Stephanie Sarkis – internationaal erkend expert op het gebied van ADHD, angststoornissen, en chronische pijn – stelde een aantal punten op waar je op moet letten. Altijd handig om te hebben toch, zo’n checklist? Dit is wat gaslighters doen:

Ze vertellen grote leugens

Ook al weet je dat de dingen die ze zeggen gelogen zijn, tóch blijven ze tegen je liegen. Waarom ze dat doen? Ze willen ervoor zorgen dat jij instabiel bent. Zodra ze je een leugen vertellen, ga je aan alles wat ze zeggen twijfelen. Hoe weet je nu wat waar is en wat niet?

Ze ontkennen dat ze iets gezegd hebben

Je weet zeker dat je partner iets beloofd had. En nu opeens, wordt het glashard ontkent. Het maakt dat je begint te twijfelen aan de realiteit. Mmh.. misschien heeft hij (of zij) het toch niet gezegd. Heb jij je niet gewoon vergist?

Ze trekken je naar beneden

Ook al ben je een krachtige, zelfstandige vrouw: ze zullen zeggen dat je een waardeloos persoon bent. Zelfs de slimste en meest zelfbewuste mensen kunnen door een gaslighter naar beneden worden gehaald. Een hatelijke opmerking hier, een leugentje daar. Zo moeilijk is het allemaal niet.

Hun acties komen niet overeen met hun woorden

Heb je het idee dat je te maken hebt met iemand die meester is in het manipuleren, kijk dan vooral naar wat hij of zij doet. Wat gaslighters zeggen is lariekoek. Wat ze doen is het échte probleem.

Ze verwarren je door zo nu en dan iets positiefs te zeggen

Het ene moment maken ze je met de grond gelijk, en het andere moment word je de lucht in geprezen. Het zorgt voor enorme verwarring. Je gaat dingen denken als ‘misschien is hij (of zij) zo slecht nog niet’, of ‘het valt eigenlijk best mee’. Maar het valt niet mee. Het is een doortrapte manier om je te laten twijfelen aan de werkelijkheid.

Ze draaien de situatie om

Ook al heb je niets verkeerd gedaan, ze zullen alle problemen in jouw schoenen proberen te schuiven en de situatie naar hun eigen hand zetten. Ze spelen met je gedachten. Misschien ben jij inderdaad wel degene die moeilijk doet.

Ze proberen anderen tegen je op te steken

Alsof dealen met een gaslighter al niet erg genoeg is, betrekken ze vaak ook nog andere mensen bij het manipulatiespel. Ze zeggen dingen als ‘deze persoon weet ook wel dat jij nutteloos bent’, waardoor je niet meer weet wie je moet vertrouwen. Maar onthoud: het hoeft niet te betekenen dat deze persoon dat ook écht gezegd heeft.

Ze vertellen anderen dat je gek bent

Onbegrijpelijk, maar toch waar. Gaslighters zullen anderen vertellen dat je gek bent, terwijl ze zelf één grote freakshow zijn. Ze weten dat wanneer anderen vraagtekens plaatsen bij je mentale gezondheid, ze je niet meer zullen geloven wanneer je vertelt dat je mentaal misbruikt wordt.

Ze zeggen dat niemand te vertrouwen is

De overheid, de media, je ouders: het zijn allemaal leugenaars. Tenminste, dat is wat een gaslighter je zou vertellen. Het is dé tactiek om ervoor te zorgen dat je opnieuw gaat twijfelen aan de realiteit. Waar je volgens hen moet zijn voor de ‘juiste’ informatie? Drie keer raden.

Hoe meer je je bewust bent van deze technieken, hoe sneller je ze kunt herkennen én kunt voorkomen dat je erin trapt.

PsychologyToday