Zo bevalt bevallen in Noorwegen: ‘De moeder blijft hier acht tot tien maanden thuis’

In Nederland heb je recht op zestien weken zwangerschaps- en bevallingsverlof. Dat leek lang, vond redacteur Lise, totdat ze na haar bevalling weer aan het werk moest. Daarom vraagt ze zich af hoe het in andere landen is geregeld en hoe daar de vrouwen hun verlof ervaren. Deze week spreekt ze met Ida uit Noorwegen.

‘Stel ik me aan of is het in Nederland gewoon niet zo goed geregeld?’ Dat was wat ik me bleef afvragen toen ik twaalf weken na de bevalling weer aan het werk ging.

Zwangerschapsverlof in Nederland

Toen een van mijn vriendinnen als eerste van mijn vriendenkring een kind kreeg, vond ik het gek dat ze na drie maanden niet stond te springen om weer aan het werk te gaan. Drie maanden tussen de flesjes, spenen en luiers; dat was toch wel genoeg? Maar – en ik hoor het haar nog zeggen – ze zag er tegenop, vond haar dochtertje nog maar zo klein, ‘zo zielig om haar dan al te moeten achterlaten bij het kinderdagverblijf’ en haar hoofd voelde als een zeef. Ik, een werkpaard op niveautje Bonfire, bestempelde het als aanstelgedrag. Hup, niet zeuren en aan het werk.

Aan het werk

Dat was drie jaar geleden, fast forward naar september 2021. Ik ben moeder geworden van zoontje Frits. Hij is klein, schattig, lief, leuk en perfect. Frits is een baby, op dat moment drie maanden oud. En Frits is hulpeloos en kwetsbaar. Dat laatste ben ik trouwens ook in die periode van de eerste maanden. Maar zoals dat gaat bij een drie maanden oude baby in Nederland: ik moet weer aan het werk. Kind moet naar de crèche. Ik snap het gevoel van mijn vriendin van destijds helemaal. Hoe doen andere vrouwen dit, met die gebroken nachten, gierende hormonen en een gloednieuwe baby? Opeens vind ik het zwangerschapsverlof in Nederland bijzonder kort, terwijl ik in de veronderstelling was dat we het hier zo goed geregeld hebben. Daarom spreek ik de komende weken met Nederlandse vrouwen die wonen, werken en zijn bevallen in het buitenland.

Deze 4 tips maken de terugkeer op je werk na het bevallingsverlof makkelijker

Ida uit Noorwegen

Ik spreek met Ida uit Noorwegen. Zij is moeder van de zes-jarige Kian en drie-jarige Mila. Kian is geboren in Nederland, waar Ida zes jaar woonde. Inmiddels woont het gezin vijf jaar in Noorwegen, waar Mila is geboren. Ida kan de twee verschillende systemen dus goed met elkaar vergelijken. We lopen alle grote thema’s van het eerste levensjaar door.

De zwangerschap

“Zodra je denkt te weten dat je zwanger bent, ga je naar het ziekenhuis. Vanwege de grote afstanden en vaak afgelegen dorpen bestaat er in Noorwegen niet zoiets als een verloskundigepraktijk. Je gaat gewoon naar het dichtstbijzijnde ziekenhuis, veel keuze heb je niet. In het ziekenhuis moet je het doen met de verloskundige van dienst, dat kan bij iedere controle iemand anders zijn.”

De bevalling

“Vanwege de afstanden tussen het ziekenhuis en de dorpen is thuisbevallen in Noorwegen niet aan de orde. Stel: je bevalt thuis en er zijn complicaties waardoor je naar het ziekenhuis moet, dan is de afstand eigenlijk altijd te groot. Ook dit is vanzelfsprekend en staat nauwelijks ter discussie. Wel zie je bijvoorbeeld in grote steden als Oslo dat doula’s (geboortecoach, red.) iets meer opkomen, maar ik verwacht niet dat de thuisbevalling snel op de agenda zal komen.”

“Daar staat tegenover dat je, anders dan in Nederland, wel langer in het ziekenhuis kunt blijven. Je hoeft dus niet meteen weg wanneer alles in orde blijkt te zijn, maar je kunt even blijven om bij te komen. Daar heb ik bij Mila voor gekozen. Puur voor de extra zorg zijn we een nachtje langer gebleven.”

Het verlof

Ida: “Het gebruikelijke is dat de moeder acht tot tien maanden thuis blijft en daarna begint met werken. Dat heb ik bij Mila ook zo gedaan. Ik ken geen enkele moeder die eerder begint met werken. Dat is hoogst ongebruikelijk in Noorwegen. Wat Mila’s vader betreft: hij is na de bevalling twee weken thuis gebleven en toen ik weer begon met werken.”

Kraamzorg

In Nederland heb je vanaf de geboorte van het kind recht op 49 uur kraamzorg verdeeld over acht dagen. Die zorg is opgenomen in het basispakket van je verzekering. In Noorwegen bestaat er niet zoiets als kraamzorg. “Iets dat ik heel vreemd vond toen ik in Nederland woonde en zwanger was van Kian, was het fenomeen kraamzorg. Dat bestaat niet eens in Noorwegen. Ik vond het een raar idee, een vreemde vrouw in mijn huis toelaten. Destijds had mijn vriend nog maar recht op drie dagen ouderschapsverlof en was ik uiteindelijk heel blij met de kraamzorg. Hier in Noorwegen is het een stuk gebruikelijker dat je langer in het ziekenhuis blijft en hulp krijgt van bijvoorbeeld je moeder.”

Borstvoeding

Dat die hulp van familie zo vanzelfsprekend is, zie je ook terug in het thema borstvoeding. Waar er in Nederland genoeg moeders zijn die geen of maar kort borstvoeding geven, is het in Noorwegen vanzelfsprekend om dit lange tijd te doen. “Twee jaar borstvoeding geven, daar kijkt niemand van op”, legt Ida uit. “In Noorwegen is borstvoeding verankerd in de cultuur. Hier heb je geen borstvoedingscursussen, want je moeder, je oma en je overgrootmoeder hebben het allemaal op deze manier gedaan en zullen het je leren. Borstvoeding zit in het Noorse DNA. Iedereen moet natuurlijk doen waar ze zich goed bij voelt, dat heb ik in Nederland ook mogen zien, maar in Noorwegen ken ik niemand die geen borstvoeding geeft.”

Kinderdagverblijf

“In Noorwegen mogen kinderen pas na hun eerste verjaardag naar de crèche. Een baby van drie maanden wordt niet eens toegelaten. Ook beginnen de kinderen op een vast moment bij de opvang: of in augustus of in september.”

Maar als je kind pas na zijn eerste verjaardag naar de crèche mag, hoe regel je daar – in het geval van twee werkende ouders – dan opvang voor? “Omdat in Noorwegen de dorpen een stuk afgelegener liggen, en openbaar vervoer minder toegankelijk is, blijf je met je kinderen veel meer thuis. Daardoor geef je minder geld uit. Veel mensen kiezen daarom voor een zwangerschapsverlof tegen 100 procent van het loon, sparen daar een deel van zodat ze de periode na het zwangerschapsverlof en vóórdat het kind naar de crèche mag, financieel kunnen overbruggen.”

Afspreken met andere kinderen

Ida vertelt dat nieuwe moeders makkelijk aan elkaar gekoppeld worden in Noorwegen. “Juist omdat ze niet naar de opvang gaan en geen andere kindjes op die manier leren kennen, speelt het nazorg van het ziekenhuis een actieve rol in het koppelen van ouders met jonge kinderen. Het is in Noorwegen gebruikelijk dat je dan met elkaar afspreekt in babycafe’s of in het park.”

Naar Noorwegen?

Dankzij Ida kom ik erachter dat Noorwegen bepaalde dingen toch wel heel goed heeft geregeld… Het ruime zwangerschapsverlof, de maatschappij die er op is ingespeeld om rekening te houden met het eerste levensjaar van je kind. Dat zijn zaken waar ik nu als jonge moeder mee worstel. Ook het koppelen met andere moeders spreekt me aan. Want ook al gaat Frits naar de crèche, veel moeders met kinderen van dezelfde leeftijd heb ik nog niet leren kennen. Het geeft stof tot nadenken, laten we het daar op houden. Volgende week spreek ik met Diana, die woont en werkt in Zweden.

Ben of ken jij een Nederlandse moeder die woont en werkt in het buitenland en daar ook zwangerschapslof heeft ervaren? Stuur dan een mail naar [email protected].

Goed nieuws voor ouders in spe: vergoeding ouderschapsverlof verhoogd van 50 naar 70 procent