Koortslip en krentenbaard: alles dat je erover wilt weten

Koortslip en krentenbaard, twee veel voorkomende aandoeningen die soms in het begin wat op elkaar lijken. Maar wat is nou wat? En hoe kun je er het beste mee omgaan? Dat zetten wij hier voor je op een rij.

Krentenbaard of impetigo

Impetigo of krentenbaard is een uiterst besmettelijke huidinfectie die vooral bij kinderen veel voorkomt. Met name kinderen tussen de vijf en zeven jaar zijn er gevoelig voor. Als er ergens één kind rondloopt met impetigo, zie je vaak kort daarop kleine epidemie in het gezin of op school. Of op kampeerterreinen bijvoorbeeld. Want de veroorzaker is een bacterie, die graag opduikt op plaatsen waar de hygiëne wat minder is. Impetigo is in de volksmond ook wel bekend als krentenbaard, omdat de uitslag vooral op de huid rond en tussen de mond en de neus optreedt. Maar impetigo kan evengoed elders op het lichaam gesignaleerd worden.

De symptomen

Het begint meestal met kleine blaasjes, die omgeven worden door een rode plek. Vaak worden ze niet eens opgemerkt omdat ze al snel kapot gaan. De blaasjes laten een vochtig, rood plekje achter. Geleidelijk aan droogt het vocht in tot een gele korst. Door bijmenging van wat bloed kan het korstje echter ook bruinig van kleur zijn. De infectie breidt zich vervolgens verder uit, de korstjes vloeien samen en er ontstaan grotere plekken. En dat levert het typische beeld op van gele, wat grofkorrelige korsten op een rode ondergrond (de krentenbaard). Soms spelen als complicatie de lymfeklieren op, of krijgt het kind koorts.

Wat kun je aan krentenbaard doen?

In de eerste plaats is een goede hygiëne heel erg belangrijk. Het is bijvoorbeeld aan te raden om bij het wassen een bacteriewerende zeep te gebruiken.

Probeer de korstjes voorzichtig los te weken. Eventueel kan een zinkzalf worden aangebracht. Soms schrijft de huisarts een antibiotisch zalfje voor, maar dat is niet noodzakelijk. Impetigo geneest namelijk spontaan binnen twee tot drie weken. De infectie laat gelukkig geen littekens achter.

De koortslip

Een andere uitslag die zich rond de mond vertoont, is de herpes labialis, ook wel koortslip of koortsuitslag genoemd. De koortslip wordt veroorzaakt door het herpes simplexvirus. Wie hier eenmaal mee is geïnfecteerd, kan er helaas op rekenen dat hij of zij er vaker last van zal krijgen. Na een eerste infectie blijven herpesvirussen namelijk levenslang sluimerend achter in bepaalde zenuwknopen. In geval van stress, weerstandsvermindering (koorts), een verandering in de menstruele cyclus of als iemand veel in de zon zit kan dit virus weer actief worden. De besmetting verloopt via mondcontact, maar kan ook via de handen worden over gedragen. Tijdens een actieve fase kan het virus in het speeksel worden aan getoond.

De koortslip komt heel veel voor, in Nederland is zo’n vijftig tot zeventig procent van de bevolking drager van het virus. Drie tot vier op de duizend mensen per jaar heeft een ‘aanval’ van koortsuitslag. Vrouwen hebben er anderhalf keer zo vaak last van als mannen.

Hoe ziet de uitslag eruit?

Het verraderlijke is dat in negentig procent van de gevallen de eerste infectie onopgemerkt blijft. Je kunt dus al langere tijd besmet zijn voordat de symptomen zich duidelijk openbaren. Een koortslip verloopt in drie fases. Eerst ontstaat er jeuk en een gevoel van branderigheid op en rond de lippen. Vervolgens wordt de huid rood en verschijnen er in groepjes kleine blaasjes die helder vocht bevatten. Na verloop van tijd barsten de blaasjes open en droogt het vocht op tot korstjes. Tenslotte, na één tot twee weken, verdwijnt de uitslag weer zonder littekens achter te laten. Een enkele keer kan er een bacteriële infectie bovenop ontstaan.

De behandeling

Zodra er roodheid en jeuk ontstaan moet een antivirale crème worden gebruikt om de uitslag tijdig af te kunnen remmen. Zijn er eenmaal korstjes gevormd, dan werkt de crème niet meer. In dat geval is het opsmeren van een neutraal zalfje voldoende.

Maar voorkomen is uiteraard beter dan genezen; probeer dus de veroorzakende factoren te vermijden. Verder is een goede hygiëne ook hier van groot belang om verdere verspreiding te voorkomen. Maak bijvoorbeeld lenzen nooit met een beetje speeksel schoon. En blijf met koortsuitslag uit de buurt van pasgeboren baby’s. Omdat zij nog nauwelijks afweer hebben, kan een infectie bij hen vrij ernstig verlopen.

Dit artikel verscheen eerder op JM Ouders. 

Van korstjes ga je fluiten: dit moeten jij en je kind weten over brood