Bestaat dé uitgerekende datum eigenlijk wel? ‘Inleiden met 42 weken is niet verplicht’

De zwangerschapstermijn wordt al sinds het jaar 1812 berekend door de eerste dag van de laatste menstruatie te nemen: vanaf dat moment zit je in week 1 van je zwangerschap. Gek eigelijk, want dan heeft er nog geen bevruchting plaatsgevonden. Bovendien wordt er met deze berekening vanuit gegaan dat een cyclus 28 dagen duurt, terwijl dat voor de een 21 dagen en voor de ander 35 dagen kan zijn. De ovulatie zal dan precies in het midden zijn, maar ook dit verschilt per persoon. Is de gedachte van dé uitgerekende datum dan achterhaald?

Dat zou best wel eens kunnen, vinden sommige deskundigen op dit gebied. Uiteindelijk komt de baby wanneer deze komt en het vrouwenlichaam is ervoor gemaakt om dit aan te geven. Een uitgerekende datum kan ook best wat onrust geven, want wat als je over die datum heen gaat? Dan krijg je al snel te maken met protocollen en ‘wat als’ vragen van buitenaf. Je zwangerschap wordt dan negatief beïnvloed en dat heeft weer negatieve gevolgen voor je bevalling.

Waarom zorgt een uitgerekende datum voor onrust?

Veel zwangere vrouwen houden vast aan die specifieke datum waarop je bent uitgerekend, ook al bevalt slechts 3 tot 5 procent van de vrouwen echt op die datum. Aan het einde van je zwangerschap ben je dus in verwachting: het wachten op je kleintje is begonnen. Nadert die specifieke datum, dan kan het zijn dat je onrustig wordt. Gaat de datum voorbij, dan maak je je misschien zorgen, want ‘wat als het fout gaat’. Er wordt rond de veertig weken zwangerschap vaak al gesproken over strippen en de scenario’s van ‘overtijd’ zijn worden besproken. Termen als ‘inleiden’ komen voorbij en vaak krijgen vrouwen opmerkingen als ‘maar na 40 weken is de kans op doodgeboorte toch veel groter?’.

Ook krijg je vaak vanuit je omgeving de vraag of je al bevallen bent: dit kan voor zenuwen zorgen. Dat is jammer, want deze uitspraken resulteren in zorgen en stress om misschien wel helemaal niets bij de zwangere vrouw. Zo is de kans op doodgeboorte na 40 weken nog steeds heel erg laag, helemaal als zowel baby als moeder gezond zijn. In dat laatste geval gaat de kans op stilgeboorte van 0,8 op de 1000 naar 0,88 op de 1000 bij een zwangerschap die van 41 naar 42 weken gaat, zo laat verloskundige Margot van Dijk hier weten. In andere gevallen is de kans iets groter, maar alsnog klein: van 2 op de 1000 naar 3-4 op de 1000. Stress heeft invloed op de aanmaak van geboortehormonen en al deze negatieve invloeden bij elkaar kunnen de aanzet geven tot toch de keuze voor een inleiding.

Is een inleiding dan zo negatief?

Uiteindelijk beval je wanneer je baby en jij daar klaar voor zijn. Je lichaam is hiervoor gemaakt. Natuurlijk gaat dit over vrouwen die een gezonde zwangerschap hebben, zelf gezond zijn en een gezonde baby in hun baarmoeder hebben zitten. Inleiden betekent dat je bevalt op het moment dat je lichaam en je baby daar nog niet klaar voor zijn. Dat kan een grote impact hebben op zowel de moeder als baby.

Volgens van Dijk wordt er te snel gekozen voor een inleiding: “We hebben het over 1 op de 3 vrouwen die wordt ingeleid. Niet allemaal vanwege overtijd: 20 procent van de vrouwen zijn 41 weken zwanger en 2 tot 5 procent 42 weken.” Ook laat ze weten: “We zijn erg gefocust op die datum; als die verstrijkt voelen vrouwen zich afwijkend, alsof er iets vreselijk mis aan het gaan is. Dat is niet zo; 42 weken zwangerschap is normaal, en 37 weken ook. Het lichaam is zo geniaal dat het zelf aangeeft dat het klaar is om te baren, waarom zouden wij dat dan beter weten en in gaan leiden? Een inleiding heeft echt impact op je bevalling en op je baby.”

Nadelen van een inleiding vanwege protocol:

• vaker een verzoek om pijnstilling (wat negatieve gevolgen kan hebben)
• je hebt een stuk minder bewegingsvrijheid tijdens je bevalling
• een bevalling die langer duurt
• grotere kans op een negatieve bevalervaring
• grotere kans op een een ingreep zoals een knip
• een geforceerde geboorte waar de baby nog niet klaar voor is
• problemen met voeding bij de baby na de geboorte
• onrust bij de baby
• problemen met temperatuurregulatie bij de baby

Moeten we af van die uitgerekende datum?

Volgens onderzoeker Anne Marie Jukic is de gemiddelde tijd tussen de ovulatie (het moment van je eisprong en daardoor je vruchtbare periode) en de geboorte 268 dagen, dat is 38 weken en twee dagen. Dat is dus niet gemeten vanaf de eerste dag van je menstruatie en daar zit dus best wat verschil in. In hetzelfde onderzoek kwam naar voren dat de lengte van zwangerschappen kan variëren met maar liefst 37 dagen. Ruim vijf weken dus. Dat betekent dat bevallen voor en na die periode ook gewoon heel normaal is. Een uitgerekende periode zou op basis van deze resultaten dan ook veel logischer en rustiger voor de zwangere vrouw zijn dan een specifieke bevaldatum.

Ook bleek dat veel andere factoren van invloed zijn op de tijd dat een vrouw zwanger is (en ook dit verschilt natuurlijk per persoon):

• je leeftijd: oudere vrouwen zijn over het algemeen langer zwanger
• vrouwen die zelf zwaarder waren tijden hun geboorte bevallen vaak later
• bij een eerdere langere zwangerschap is de kans op een volgende langere draagperiode groter
• sommige embryo’s doen langer over het innestelen in de baarmoeder en blijven daardoor wat langer in de buik
• een vroege stijging van progesteron bij de moeder zorgt voor een langere draagtijd

Zo zie je maar dat heel veel factoren een rol spelen bij de draagtijd van een zwangere vrouw. Ook van Dijk pleit voor een uitgerekende periode: “Vrouwen moeten beter worden voorgelicht over de nadelen van een inleiding, ook die op lange termijn. We zijn geen machines, de koek is niet op na 41 weken. Ik ben voorstander van het vaststellen van een bevalmaand en niet een uitgerekende datum. Die zet druk op de ketel en maakt vrouwen zenuwachtig.”

Protocollen zorgen ook voor stress bij de zwangere vrouw

Niet alleen de uitspraken en gedachtes van anderen rondom de uitgerekende datum kunnen voor onrust zorgen. Ook protocollen kunnen zorgen voor stress bij de zwangere vrouw. Ben je na 41 of 42 weken nog zwanger, dan heet dit in de medische wereld serotien. Dit gebeurt bij 5 op de 100 zwangere vrouwen. Volgens het protocol in Nederland wordt je na 42 weken overgedragen aan de gynaecoloog. Eigenlijk altijd wordt op dit moment een inleiding geadviseerd. Er kunnen rond deze periode namelijk problemen ontstaan met de placenta die minder goed kan gaan werken. Hierdoor krijgt je baby minder voeding of minder zuurstof binnen en baby’s poepen vaker in het vruchtwater wat schadelijk kan zijn.

Wat veel vrouwen vaak niet weten is dat een inleiding een keuze is. Van Dijk zegt hierover: “Zorgverleners doen trouwens ook vaak alsof het verplicht is, inleiden bij 42 weken. Dat is het niet.” Het belangrijkste om te weten voor zwangere vrouwen is dat ze altijd een keuze hebben. Laat je dus goed informeren bij je zorgverlener zodat je geen overhaaste beslissingen maakt waar je later misschien spijt van krijgt. En die uitgerekende datum? “Neem die maar met een korrel zout.”

Dit zijn de meestvoorkomende redenen voor een keizersnede