Combinatieklassen: een goed idee of liever niet?

‘Kinderen in combinatieklassen krijgen vaak minder goed onderwijs’, kopten verschillende media afgelopen week naar aanleiding van een nieuw rapport van de Onderwijsinspectie. Leraren van combinatiegroepen moeten kinderen met grote niveauverschillen lesgeven en krijgen hier geen extra tijd voor. Daardoor is de leskwaliteit vaker onvoldoende.

De nieuwe cijfers zijn gebaseerd op 7000 lesobservaties die in de afgelopen vijf jaar zijn gedaan binnen combinatieklassen. Orthopedagoog en onderwijsadviseur Minke Fuijkschot van Het ABC vertelt ons meer over de ins en outs van combinatieklassen.

Voor- en nadelen van combinatieklassen

‘Er zitten voor- en nadelen aan combinatieklassen’, begint Minke. ‘Een voordeel is dat de kinderen in zo’n klas altijd een keer de oudste of juist de jongste zijn, wat heel goed is voor de sociaal-emotionele ontwikkeling. Dat is ook een goede afspiegeling van het leven: je hebt nooit alleen maar leeftijdsgenootjes om je heen.’ Combinatieklassen worden op onder andere dalton- en montessorischolen zelfs bewust gekozen, en dat is niet voor niets. Minke: ‘De zelfstandigheid van kinderen wordt in een combinatieklas vergroot en dat is natuurlijk alleen maar goed. Een nadeel van een combinatieklas is wel dat het voor zo’n leerkracht een hele organisatie is. Je moet als leraar in staat zijn om het lesgeven aan twee jaargroepen in één klas goed te organiseren.’

LEES OOK: Kinderen en stress: opgroeien in een maatschappij met heel veel prikkels

Ondersteuning en begeleiding

‘Soms ontkom je gewoon niet aan een combinatieklas, maar je moet je als directeur wel afvragen hoe je de leerkrachten in kwestie kan ondersteunen en begeleiden. Ze moeten soms geholpen en gecoacht worden om het lesgeven op de goede manier te organiseren, zodat geen enkel kind slechter af is in de combinatieklas. Hier moet gelijk aan het begin van het schooljaar op ingezet worden, niet pas als het misgaat. Als een leerkracht het niet gewend is om een combinatiegroep te begeleiden is dat best even wennen en is ondersteuning nodig.’

Noodgedwongen of gekozen

Tussen scholen die zelf kiezen voor een combinatie-aanpak en scholen die noodgedwongen moeten combineren, zit volgens Minke zeker een verschil. ‘De scholen die bewust kiezen voor combinatieklassen zijn er vaak in opgeleid en hebben zich verdiept in de aanpak. Daarnaast wordt het combinatiesysteem vaak binnen de hele school toegepast, wat het makkelijker maakt om naar een collega te stappen voor hulp als je vastloopt. Als het noodgedwongen is, is de leerkracht het vaak niet gewend en past het systeem niet vanzelfsprekend bij de school en de desbetreffende leraar. Op zo’n moment is het aan de directeur om de leerkrachten in kwestie te begeleiden. Praktijkgerichte, persoonlijke ondersteuning lijkt mij het beste, maar dat is per leerkracht en situatie afhankelijk.’