Pseudo stotteren: stotteren bij peuters en kleuters

Als kinderen tussen de 2 en 5 jaar oud zijn, zijn ze volop bezig met hun spraakontwikkeling. Praten is best complex, gevoelens en gedachten omzetten in woorden en zinnen is zo makkelijk nog niet. De groei van de woordenschat, de zinsopbouw en verschillende tonen zorgen ervoor dat je kind niet altijd even soepel spreekt. Daardoor kan gestotter ontstaan, maar meestal verdwijnt dat weer vanzelf.

Je kind dat een klank of een stukje van een woord een paar keer herhaalt, of een klank langer aanhoudt dan nodig is – dit soort gestotter is onderdeel van de spraakontwikkeling en wordt ook wel pseudo-stotteren genoemd. Hoe normaal is stotteren bij peuters en kleuters dus? En wanneer is het tijd om echt aan de bel te trekken? Wij zochten het voor je uit!

Stotteren tijdens spraaktaalontwikkeling

Bij 50-80% van de kinderen die op peuter- en kleuterleeftijd stotteren, verdwijnt het vanzelf weer op het moment dat ze hun spraak beter onder controle hebben. Maar bij sommige kinderen verdwijnt het stotteren niet, en kan het juist erger worden.

Factoren die het stotteren versterken

Je hebt ‘normaal’ stotteren en pseudo stotteren, pseudo stotteren is wanneer kinderen stotteren door overige factoren, factoren vanuit hemzelf of vanuit de omgeving. Spanning en snelheid zijn de twee belangrijkste factoren waardoor stotteren bij kinderen erger kunnen worden. Spanning ontstaat wanneer het evenwicht verstoord is tussen wat een kind kan en wat er van hem wordt gevraagd (hoge eisen). Ook kunnen verandering in korte tijd stotteren uitlokken en versterken, denk aan de komst van een baby of voor het eerst naar de opvang. Daarnaast kunnen bezorgdheid en ‘irritaties’ op het spreken je kind een gevoel geven dat iets fout is, waardoor de spanning weer wordt vergroot en het stotteren erger wordt.

Hoe weet je of het stotteren normaal is?

Pseudo stotteren herken je aan onderbrekingen en herhalingen die op een ontspannen wijze worden gemaakt, denk aan zinnen als ‘ik heb… eh…. ik heb…. ik…. ik heb in de…. de speeltuin gespeeld’ of ‘ik wil in de po…po…poppenhoek’

Het is belangrijk om in dit soort gevallen positief te blijven. Als je kind er geen probleem van maakt, moet je dat als ouder ook niet doen. Vragen of je kind het nog eens kan zeggen, of zeggen dat je kind eerst even rustig adem moet halen en rustig moet praten zijn goedbedoelde adviezen, maar kun je beter niet zeggen. Je kind heeft dan geen idee wat hij anders moet doen, en krijgt het gevoel dat wat hij doet fout is, wat er weer voor kan zorgen dat spanningen toenemen en het stotteren erger wordt.

Als je kind zich te bewust wordt van het stotteren, kan er vechtgedrag ontstaan. Hij wil de woorden er echt uitduwen door meer kracht te zetten, waardoor het spreken meer gespannen wordt. Andere kinderen reageren op stotteren door niet meer te willen praten, of andere woorden te kiezen. Dit alles is niet goed voor de ontwikkeling (en verhoogt de kans op blijvend stotteren).

Wanneer is het geen pseudo stotteren?

Je weet dat het niet gaat om pseudo stotteren als het stotteren heel veel voorkomt of als de onderbrekingen en herhalingen uit het spreekritme zijn, denk aan zinnen als ‘en… en…. en….. Flip was er ook’ of  ‘ik ga nnnnnnaar school’. Valt het je op dat je kind zelf reageert op het stotteren door bijvoorbeeld boos te worden, niet meer wil praten, gaat fluisteren, zijn hand voor zijn mond doet, iets aanwijst in plaats van praten en opmerkingen zegt als ‘ik kan het niet zeggen’? Dan is het wellicht verstandiger om een deskundige in te schakelen.

Pseudo stotteren: wat kun je doen?

Het is belangrijk dat jij zelf ontspannen blijft als je merkt dat je kind stottert. Laat hem ook vooral uitspreken en praat zelf niet te snel en houd oogcontact. Probeer adviezen als ‘haal eerst even diep adem’ en ‘zeg het nog een keer’ te vermijden. Het is belangrijker om te accepteren dat het praten is zoals het is.

Weetjes

Als één ouder stottert is er 25% meer kans dat je kind ook gaat stotteren, daarnaast komt stotteren bij ongeveer 5% van de kinderen voor, terwijl het bij 1% van de volwassen voorkomt. Stotteren komt vaker voor bij jongens dan bij meisjes, het kan zijn dat dat komt omdat jongens zich meer dan meisjes in ‘sprongen’ ontwikkelen, waardoor het stotteren tijdens heftige groeimomenten naar voren kan komen.

Ben je benieuwd wat een kind kan op het gebied van spraak per leeftijd? Wij hebben een handig overzicht gemaakt!