Psychische klachten tijdens de zwangerschap: hoe komt het en wat kun je doen?

Je bent zwanger! Yes! Of toch niet? Niet iedereen zit tijdens haar zwangerschap op de spreekwoordelijke roze (of blauwe) wolk. Psychische klachten tijdens de zwangerschap komen vaker voor dan de meeste mensen denken. Waar kun je last van hebben en hoe ga je hiermee om?

Naast dat zwanger zijn soms lichamelijke klachten met zich mee kan brengen, spelen bij sommige vrouwen ook psychische klachten tijdens de zwangerschap een rol.

Psychische klachten tijdens de zwangerschap

Het is niet zo gek dat sommige vrouwen last krijgen van psychische klachten tijdens de zwangerschap. Door de enorme verandering in de hormoonhuishouding ervaren veel vrouwen stemmingswisselingen. Zo worden sommige vrouwen erg emotioneel, krijgen eindeloze huilbuien of kunnen boos en geïrriteerd reageren op ogenschijnlijk kleine dingen. Toch is dit niet wat wordt bedoeld met psychische klachten tijdens de zwangerschap. Deze stemmingswisselingen door de veranderingen in hormonen is normaal. De meeste vrouwen ervaren dit voornamelijk in het eerste trimester, omdat de hormonen dan de meeste schommelingen doormaken.

Naast de emoties door hormonale veranderingen kun je ook mentale klachten krijgen doordat er een hoop staat te gebeuren. Sommige vrouwen ervaren veel spanning, angst of onzekerheid richting het moederschap. Dit kan te maken hebben met de verantwoordelijkheid die je erbij krijgt wanneer je moeder wordt. Ook kan het zijn dat je opziet tegen de bevalling en hierdoor veel stress ervaart.

Ook deze psychische klachten zijn in zekere zin normaal en horen bij de fase van het zwanger zijn en moeder worden. Psychische klachten vragen echt aandacht wanneer je er gedurende een langere tijd last van hebt en het je in jouw dagelijkse leven beperkt.

Risicofactoren

Er zijn een aantal factoren die van invloed kunnen zijn op het ontstaan van psychische klachten tijdens de zwangerschap. Allereerst speelt erfelijkheid hierin een grote rol. Het kan zijn dat in de familie psychische klachten voorkomen en dit verhoogt de kans. Ook wanneer je in het verleden zelf al eens hebt gekampt met psychische klachten kan dat tijdens je zwangerschap een verhoogd risico geven. Daarnaast spelen psychosociale factoren een rol. Hierbij kun je denken aan relatieproblemen, financiële problemen of problemen rondom huisvesting. Ook kunnen trauma’s vanuit het verleden meespelen, maar ook verslavingen.

Tot slot heb je ook een verhoogd risico op psychische klachten wanneer de zwangerschap niet gepland was, ongewenst is of wanneer je problemen hebt gehad met een eerdere zwangerschap of bevalling.

Prenatale depressie

Dat je na je bevalling depressief kan worden, is voor veel mensen bekend. Echter kunnen deze klachten ook juist voor de bevalling en dus tijdens de zwangerschap opspelen. Het komt gemiddeld bij 1 op de 10 vrouwen voor. Bij een prenatale depressie heb je last van somberheid, weinig voelen, slecht slapen, prikkelbaar, niet kunnen genieten van de zwangerschap (en van andere dingen), soms suïcidale gedachten, negatieve gedachten rondom zwangerschap- en moederschap, angst en veel huilbuien.

Paniek, angst en dwang

Naast depressieve gevoelens kan het ook zijn dat je tijdens de zwangerschap last krijgt van paniekaanvallen, een angststoornis of dwangmatige handelingen. Wanneer de angst rondom de bevalling of het moederschap dermate groot is en je hierdoor niet meer kunt genieten of het je beperkt in je dagelijks leven, is dat een teken om hulp te gaan zoeken. Ook kan het zijn dat een dwangstoornis opspeelt tijdens de zwangerschap. Zo zijn er zwangere vrouwen die erg veel controle gaan zoeken in bijvoorbeeld dwangmatig schoonmaken of omgaan met voeding. Dit om bijvoorbeeld te voorkomen dat hun kindje ziek gaat worden.

Het is belangrijk om psychische klachten tijdens de zwangerschap tijdig op te merken. Niet alleen om de zwangerschap zelf goed door te komen, maar ook om de kans op herstel na de bevalling groter te maken. Hoewel sommige klachten vanzelf verdwijnen na de bevalling, is het toch belangrijk om juist kersverse moeders ook te ondersteunen.

Preventie en behandeling

Wanneer je psychische klachten ervaart tijdens de zwangerschap is het altijd verstandig om jouw verloskundige hierover in te lichten. Soms is het raadzaam om een verwijsbrief bij de huisarts te vragen voor een gespecialiseerde psycholoog. Daarnaast kun je als zwangere vrouw met psychische klachten terecht bij een POP-poli. Dit multidisciplinaire team bestaat uit een Psychiater, Obstetricus (gynaecoloog) en een Pediater (kinderarts): POP. Dit expertisecentrum heeft vooral de functie om een goed en passend advies te geven aan de zwangere vrouw, ook met het oog op de bevalling, de kraamtijd en het moederschap.

Depressief na zwangerschap? Maak het bespreekbaar