Jemimah is verloskundige in Kenia: ‘Een moeder zien doodbloeden is zwaar’

Een verloskundige doet mooi en dankbaar werk. Natuurlijk, elke moeder heeft een andere ervaring, maar over het algemeen kunnen we in Nederland heel blij zijn met het werk van verloskundigen. Zeker als je het vergelijkt met andere landen. Deze verschillen ziet ook Jemimah. Zij is namelijk verloskundige in Kenia. “In Kenia bevallen soms drie vrouwen tegelijk in één ruimte.”

Jemimah bezocht Nederland voor een week en liep een dagje mee op het OLVG West in Amsterdam. Zo kon ze van dichtbij de verschillen tussen het werk in Kenia en Nederland ervaren. “Ik hoop met wat ik geleerd heb, een verschil te kunnen maken in onze faciliteit.”

Droom om verpleegster te worden

Al sinds Jemimah een klein meisje was, droomde ze ervan om verpleegster te worden. “Wanneer ik vroeger met mijn ouders in het ziekenhuis kwam, vond ik baby’s interessant. Het zit gewoon van nature in mij. Er is niets mooiers dan iemand bij te staan die leven op de wereld zet.”

Jemimah is getrouwd, heeft twee dochters van 10 en 6 jaar en is momenteel zwanger van haar derde kind, maar haar keuze voor dit vak stond al vast voordat ze moeder werd. Sinds 2011 werkt ze in het streekziekenhuis in Makueni County, zo’n 3,5 uur rijden van Nairobi. Jarenlang kwamen er nauwelijks mensen naar het ziekenhuis vanwege een groot gebrek aan medische voorzieningen en medisch personeel. Veel zwangere vrouwen kregen tijdens hun zwangerschap geen check-ups en geen voorlichting. Ze bevielen zonder professionele begeleiding thuis.

Moeder zien doodbloeden

“In ons kleine ziekenhuis hebben we onvoldoende apparatuur om alle mensen te kunnen helpen. Ook is er bijvoorbeeld geen operatiekamer of dokter die een keizersnede kan doen. Dan moeten we moeders doorverwijzen. Pijnstilling tijdens de bevalling is er niet. Daarom bewegen en zitten vrouwen tijdens het bevallen, om zo beter te kunnen ontspannen. En soms moeten we heel lang wachten op de enige ambulance die beschikbaar is. Het komt bijvoorbeeld voor dat moeders doodbloeden tijdens de bevalling, omdat er geen transport is om haar naar een beter uitgerust ziekenhuis te brengen. Een moeder zien doodbloeden is heel zwaar, daar lig ik vele nachten van wakker.”

Moeders krijgen geen voorlichting

Het tekort aan medisch personeel vindt Jemimah ook lastig. Vooral in de nacht als er slechts één verloskundige is en er drie moeders tegelijk moeten bevallen. “Dat gaat goed zolang er geen complicaties zijn, maar als er complicaties zijn bij een moeder, wat doe je dan met de andere twee moeders?”

Daarnaast wordt er nog te vaak thuis bevallen zonder goede begeleiding. Ook in het voortraject krijgen deze moeders geen voorlichting. “Enerzijds omdat de afstand naar onze faciliteit te groot is of de wegen te slecht zijn. Anderzijds omdat het in sommige culturen een traditie is om met een vroedvrouw thuis te bevallen. Als je niet naar het ziekenhuis gaat tijdens je bevalling, brengt dat veel risico’s met zich mee. Denk aan het te laat ontdekken dat een kindje niet meer beweegt, het kindje kan te vroeg geboren worden of de moeder kan een te hoge bloeddruk hebben met het risico op bloedvergiftiging. Hierdoor is de moeder- en kindsterfte helaas erg hoog.”

Meer basisapparatuur en medisch personeel

Gelukkig zijn er sinds 2011 al wel bepaalde dingen veranderd. Dankzij Amref Flying Doctors en partners hebben ze onder meer een CTG-scan, een echoapparaat en andere apparaten om tests mee te doen gekregen. Ook werden vijf stafleden getraind tijdens het werk, waaronder Jemimah zelf.

“Hierdoor konden wij onze collega’s trainen, bijvoorbeeld in het gebruik van de apparaten. Ook werden lokale zorgverleners getraind in de omgeving van onze faciliteit. Zij bezoeken wekelijks de gezinnen in hun omgeving en geven ze voorlichting (bijvoorbeeld over hygiëne), kunnen zieken doorverwijzen en informeren over verzekeringsmogelijkheden. Doordat wij nu meer basisapparatuur en beter getraind medisch personeel hebben, kunnen wij zieken kwalitatief betere zorg bieden. Het scheelt voor de patiënten dat ze nu naar ons kunnen komen en niet nog verder moeten reizen naar een groter ziekenhuis met juiste apparatuur.”

Hard blijven maken als verloskundige

“Dankzij het OLVG-West in Amsterdam heb ik tijdens mijn bezoek aan Nederland een kijkje gekregen op de Nederlandse afdeling voor verloskunde. Ik bracht zelfs samen met mijn vakgenote Lieneke een gezonde baby (meisje Marta) ter wereld!” Wat Jemimah positief opviel aan de Nederlandse afdeling voor verloskundige, was de hoge standaard (denk aan privacy tijdens het bevallen, het Geboortecentrum, apparatuur, groot team met dokters) en het bevallen met steun van een geliefde (partner, familielid).

“Deze week heeft mij ontzettend geïnspireerd en ik zal me hard blijven maken voor steun aan bed tijdens het bevallen, meer apparatuur en medewerkers. Ik hoop dat ik de mensen die ik sprak, van politiek tot donateurs, met mijn verhaal heb kunnen inspireren om ons via Amref Flying Doctors (steunen kan hier, red.) te blijven helpen voor een gezond en sterk Afrika.”

Hoeveel pijn doet een bevalling? Een verloskundige en moeders geven het antwoord