Waarom meisjes steeds jonger met hun uiterlijk bezig zijn

Uit Amerikaans onderzoek blijkt dat kinderen zich op steeds jongere leeftijd bewust worden van hun uiterlijk en zelfbeeld. Zo ontdekte Stacy Dunn van de Universiteit van Florida dat de helft van de meisjes tussen de 3 en 6 jaar zich zorgen maakt over haar eigen uiterlijk.

Mijn stiefdochter (8) is zo’n meisje. Ze is, al zal ik dat nooit tegen haar zeggen, vel over been. Toch kan ze met haar dunne lijf voor de spiegel staan en zeggen dat ze dik is. Ook vraagt ze bij alles wat ik haar voorzet of het gezond is. Ik heb geen idee van wie ze dit leert, maar de kans is groot dat ze het van andere meisjes in haar omgeving hoort. Zelf praat ik namelijk nooit over mijn uiterlijk, mijn gewicht of hoe gezond eten is. Toch valt het op dat meisjes steeds jonger met hun uiterlijk bezig zijn.

Jongens vs. meisjes

Waarom zijn meisjes zo gefixeerd op hun uiterlijk? Hun lichaamsbeeld neemt bij hen een andere plek in hun zelfbeeld in dan bij jongens. Jongens voelen de druk om te voldoen aan een ideaalbeeld minder, omdat prestaties bij hen belangrijker zijn dan een puistje op je neus. Uit onderzoek blijkt dat jongens per definitie een positiever zelfbeeld hebben dan meisjes. Bovendien vergelijken ze zichzelf niet met mannelijke modellen, maar vooral met andere jongens – bijvoorbeeld op populariteit, intelligentie en sportprestaties. Meisjes spiegelen zich aan iedereen: ze vragen zich niet alleen af wat andere meisjes van hen vinden, maar ook wat jongens van hen vinden, én hoe ze afsteken bij fotomodellen.

Manipulerende media

Dat laatste maakt meisjes uiterst gevoelig voor massamediaconsumptie. Uit verschillende onderzoeken blijkt dat het zelfbeeld van meisjes naar beneden gaat na het zien van de gemanipuleerde beelden die in die media de boventoon voeren. En ze zien er nogal wat: ze kijken significant vaker dan jongens naar televisieprogramma’s waarin uiterlijke schoonheid een belangrijke rol speelt. Opvallend genoeg geldt dat vooral voor meisjes die toch al een lager zelfbeeld hebben. Hoe beter het zelfbeeld, hoe minder een meisje naar dit soort programma’s kijkt.

Jong geleerd…

Dat kijken naar films en televisieseries met mooie meisjes begint al vroeg. Hoewel Disney zijn heldinnen tegenwoordig wat stoerder maakt, zijn ze ook nog steeds opvallend knap. In de Pixar-hitfilm Inside-Out is Joy een stuk leuker om te zien dan Sadness bijvoorbeeld. Dat lijkt toevallig, maar onbewust krijgen kinderen de boodschap mee dat schoonheid en vrolijkheid bij elkaar horen. Daarom is het belangrijk om meisjes al vroeg mediawijs te maken. Meisjes die snappen hoeveel er wordt gemanipuleerd, voelen zich beter over zichzelf, zo blijkt uit onderzoek.

LEES OOK: 17 vrouwen over hoe ze over hun lichaam denken

Laten zien

Meer dan 99 procent van de reclamebeelden is met de computer bewerkt. Maar het heeft geen effect op hun zelfbeeld als je jongeren daar met een waarschuwing op wijst. Dat effect is er alleen als je het proces van manipulatie laat zien. Als je uitlegt dat beeld niet altijd echt is.

Cruciale rol als moeder

Niet alleen inzicht in hoe de media beelden manipuleren helpt om het zelfbeeld van tienermeisjes te versterken. Ook moeders spelen een cruciale rol. Er blijkt een direct verband te bestaan tussen de ideeën van moeders over gezondheid en lichaamsvormen, en het zelfbeeld van hun dochters.

Als belangrijkste rolmodel moeten moeders laten zien dat ze blij zijn met hun eigen lichaam. Zo doe je dat:

1. Maak je dochter duidelijk dat je haar waardeert om wie ze is, niet om hoe ze eruit ziet.
2. Praat niet over dingen als streefgewicht, dikke billen of calorieën waar je dochter bij is.
3. Plaag haar nooit met haar uiterlijk.
4. Als je dochter problemen heeft met haar uiterlijk, bagatelliseer dat dan niet, maar praat erover en toon begrip.
5. Blijf op de hoogte van de tv-programma’s die je dochter kijkt en tijdschriften die ze leest. Bespreek wat je samen ziet.
6. Prijs vrouwen in de media om hun prestaties, niet om hun uiterlijk.
7. Er bestaan lichamen in alle soorten en maten. Wijs je dochter erop dat het modellenlichaam er daarvan maar één is.
8. Geef het goede voorbeeld en spreek positief over je eigen lichaam. Laat zien dat je je eigen lichaam mooi vindt, welke vorm het ook heeft.
9. Benadruk prestaties van het lichaam zoals lenigheid of sportiviteit.

Manon Sikkel is psycholoog, journalist, kinderboekenschrijver en heeft zelf drie kinderen.

Dit indrukwekkende filmpje verandert ieders zelfbeeld.