7 manieren om iemand door een paniekaanval heen te helpen

Hartkloppingen, hyperventileren, duizeligheid, trillen en wazig zien: het zijn allemaal symptomen van een paniekaanval. Dit gebeurt als de angst en spanning zo erg oplopen dat het overheerst. Een paniekaanval duurt een paar minuten tot anderhalf uur, en het kan behoorlijk vervelend zijn. Hoe kun je eigenlijk iemand helpen wanneer die een paniekaanval meemaakt? Wij hebben een aantal tips:

Iemand door een paniekaanval helpen? Probeer deze 7 tips:

1. Kom erachter wat voor impact het heeft op de persoon in kwestie

Als je iemand kent die regelmatig een paniekaanval heeft, kan het voor jullie allebei nuttig zijn als je er meer over weet. Ga met degene in gesprek over hoe hij of zij de paniekaanval ervaart. Je kunt ook voldoende informatie zelf opzoeken of een bijvoorbeeld een informatieboekje vragen bij de huisarts. Maar het kan juist heel nuttig zijn om met de persoon in kwestie in gesprek te gaan. Zo leer je echt wat voor impact het op hem heeft en hoe jij hulp kunt bieden.

2. Blijf kalm

Als iemand plotseling een korte paniekaanval krijgt, kan het helpen als er iemand bij is die de rust zelve blijft. Dit kun jij doen door rustig de paniekaanval uit te zitten. Ga niet op zoek naar manieren om degene (of jezelf) af te leiden. Door zelf gewoon kalm te blijven, zorg je ervoor dat het voor de persoon die een paniekaanval heeft zich minder ongemakkelijk voelt en dat hij rustig kan worden. Bovendien merkt degene zo dat er in principe inderdaad geen gevaar is, omdat jij ook kalm blijft. Kalmte werkt aanstekelijk en daarmee wordt degene sneller ook kalm.

3. Geruststellen

Een paniekaanval wordt doorgaans door mensen die dit (gehad) hebben omschreven als het gevoel dat ze een hartaanval krijgen of doodgaan. Het is dan ook belangrijk dat je degene kunt geruststellen dat dit echt niet het geval is en dat er geen gevaar is. De symptomen van een paniekaanval dragen bij aan het fight of flight response van het lichaam. Dit bereikt doorgaans binnen 10 minuten z’n piek waardoor het gevoel van direct gevaar en de dood kan toenemen.

LEES OOK:3 verschillende soorten angst en hoe je ermee om moet gaan

4. Ademhalingsoefeningen

Moedig degene aan om langzaam en diep adem te halen. Dit kun je stimuleren door zelf het ritme voor te doen zodat jullie samen de ademhalingsoefening doen. Tel hierbij hardop de momenten van inademen en uitademen. Of vraag degene om naar je te kijken terwijl je kalm je arm omhoog en omlaag beweegt op het ritme van de ademhalingsoefening. Let op: Voor sommige mensen kunnen ademhalingsoefeningen tijdens een paniekaanval juist averechts werken en de paniekaanval verergeren. Ga dus ook bij deze stap op een rustig moment in gesprek of dit voor degene in het verleden heeft geholpen bij een paniekaanval of dat het dus juist de aanval verergerde.

5. Let op wat je zegt

Je hebt er vast de allerbeste bedoelingen bij, maar dooddoeners uitspreken als ‘geen paniek’ of ‘het zit allemaal in je hoofd’, kunnen juist bijdragen aan een vervelend gevoel voor de persoon in kwestie. Het kan overkomen dat je de klachten niet serieus neemt en eerder wegwuift. Bovendien kan degene zich er erg onbegrepen door voelen. Het is misschien moeilijk om het je exact voor te stellen, maar probeer er niet denigrerende indruk te wekken. Een paniekaanval kan namelijk een zeer intense en beangstigende ervaring zijn.

6. Probeer de zintuigen te stimuleren

Een van de symptomen van een paniekaanval kan zijn dat je maar moeilijk kan aarden. Iemand kan het gevoel hebben dat hij ‘losstaat’ van de wereld of niet helemaal bij de werkelijkheid is. Je kunt degene weer wat meer in het hier en nu laten voelen, door de zintuigen te stimuleren. Dit geeft als het ware een ‘reset’ aan het bewustzijn. Dit kan door iets te geven dat hij kan vasthouden met een structuur, zoals een dekentje. Geef hem of haar iets dat het reukvermogen stimuleert, zoals een luchtje dat een vrij sterke geur heeft. Maar je kunt ook het gevoel prikkelen door even met je voeten te stampen zodat degene de grond een beetje voelt bewegen.

7. Iemand door een paniekaanval helpen: vraag wat hij of zij nodig heeft

Door alle effecten die een paniekaanval heeft op het lichaam, kan iemand zich na afloop flink uitgeput voelen. Vraag of hij of zij een glaasje water wil drinken of iets wil eten. Let op: cafeïne en alcohol kunnen hierbij het best vermeden worden. Hij of zij kan last hebben van koude rillingen of het juist erg warm hebben. Op een later moment – wanneer degene helemaal bijgekomen is – kun je navragen wat hij of zij fijn vindt qua hulp en steun tijdens en na een paniekaanval.

LEES OOK: 7 bruikbare tips voor ouders die struggelen met angst

Zo kan iemand zelf de angst voor nog een paniekaanval overwinnen:

Angstige momenten opschrijven

Houd voor jezelf bij wat er precies gebeurt tijdens angstige momenten. Schrijf dit bijvoorbeeld op in een apart notitieboekje of houd dit bij in de notities van je telefoon.

Het normale leven doorzetten

Blijf zoveel mogelijk de alledaagse dingen doen die je normaal ook doet. Het beangstigende aan een paniekaanval is dat je niet kunt voorspellen wanneer er weer een aanval opkomt. Tegelijkertijd zit daar ook de kracht in: je kunt het niet voorspellen, dus laat het ook niet je leven belemmeren door plekken te gaan vermijden waar je eerder een paniekaanval hebt gehad.

Dingen doen die je eng vindt

Dit geldt ook voor dingen die je eng vindt. Ga die niet per se uit de weg en probeer die dingen alsnog te doen. Soms is het ook onvermijdelijk, zoals een belangrijke presentatie geven op het werk. Het kan ook je zelfvertrouwen vergroten wanneer je dingen die je eng vindt overwint.

Rust en regelmaat

Blijf genoeg bewegen, probeer voldoende te slapen en regelmatig te zorgen voor voldoende ontspanning.

Praat erover met een professional

Het kan helpen om in gesprek te gaan met een psycholoog of een praktijkondersteuner van de GGZ. Of vraag naar een online cursus waarmee je op een laagdrempelige manier kunt leren omgaan met je angsten of deze kan verminderen.

Te GuardianThuisarts