Dit zijn typisch Groningse uitspraken: weet jij wat ermee wordt bedoeld?

Groningse uitspraken zijn niet voor iedereen goed te begrijpen. Daarom zet ik hier het een en ander voor je op een rij.

Groningse uitspraken

t Het mooi west. Als echte Groninger zal ik uitleggen waarom mijn metgezellen en ik soms de zinnen zeggen zoals we ze zeggen. Als taalliefhebber schrik ik er soms van als ik mezelf erop betrap om ‘twintig over’ te zeggen, in plaats van ‘tien voor half’, puur omdat ik dat gewend ben. En dan heb ik het dus niet over het dialect, want plat Gronings valt maar weinig over uit te leggen. Ik heb het over ‘Nederlandse’ zinnen met een Gronings sausje.

Sinds een paar jaar woon ik niet meer in Groningen, maar iedere keer als ik terug in het hoge noorden ben, hoor ik typische zinnen die voor niet-Groningse mensen heel vreemd (en grappig) zijn. Mijn vriend komt uit Brabant, dus ik werd al vrij snel gecorrigeerd op de ‘gekke’ Groningse uitspraken die ik deed. Mede dankzij hem heb ik dit lijstje kunnen vormen:

Laat ik voorop stellen – voor je begint met lezen – dat ik in dit artikel natuurlijk niet iedere Groninger over één kam wil scheren.

1. Een mug en vlieg zijn hetzelfde in Groningen

Voor de meeste niet-Groningers zal het lijken alsof Groningers het verschil tussen een vlieg en een mug niet weten. Wat niet-Groningers een mug noemen, noemen wij Groningers een neefje (ja, echt). Wat jullie niet-Groningers een vlieg noemen, noemen wij Groningers een vlieg óf een mug, het kan wat ons betreft allebei. De eerste keer dat ik op vakantie naar mijn vriend schreeuwde dat ik gek werd van alle ‘neefjes’, kun je wel raden hoe vreemd hij me aankeek. Toen ik vervolgens zei ‘oh joh, ik bedoel toch gewoon vliegjes’ terwijl het muggen waren, maakte het niet veel beter. Confession: ik weet – vooral in de zomer – nog steeds het verschil niet goed.

2. Ja niet, nee ja

Dit punt kan ik maar moeilijk uitleggen, maar Groningers voegen het liefst in elke zin het woordje ‘ja’ toe. Ook in zinnen waar een ‘nee’ of ‘niet’ in zit, wat voor nog meer verwarring kan zorgen. ‘Dat zeg ik ja niet’ of ‘Nee, dat is ook zo, ja’.

3. ‘Het is 20 over 12’

Ik noemde hem al even in de intro, maar klokkijken doen Groningers ook iets anders. Waar niet-Groningers zullen zeggen dat het ’10 voor half 1 is’ zeggen wij Groningers dat het ’20 over 12’ is. Toen ik dit voor de eerste keer tegen mijn Barbantse lover zei, keek ie (wederom) héél vreemd. Al snap ik dat niet, want het is natuurlijk nog steeds heel goed te begrijpen.. Toch?

4. ‘Waar heb je dat weg?’

Als je wilt weten waar dat leuke shirtje van je vriendin van is, vraag je als Groninger: ‘Waar heb je dat weg?’ in plaats van ‘Waar heb je dat vandaan?’. Zo doen wij Groningers dat ook als we willen weten waar iemand vandaan komt. ‘Waar kom jij weg?’. I shit you not, iedere Groninger begrijpt ook precies wat je bedoelt en zal je rustig vertellen waar hij vandaan komt en of het shirtje een score is van bijvoorbeeld de H&M of de Zara.

5. ‘Ik ga in de douche’

Als Groningers gaan douchen en dat willen mededelen zeggen ze: ‘Ik ga even in de douche’. Als niet-Groninger denk je misschien dat de zin niet af is en diegene iets moet pakken in de badkamer (of iets in die richting), maar nope, het betekent gewoon dat diegene even gaat douchen.

6. ‘Ik ga op boodschap’

Hetzelfde geldt voor dit punt. Groningers gaan geen boodschappen doen, maar ‘op boodschap’.

7. ‘Twee week’

Het zou maar zo kunnen dat Groningers over drie maand twee week op vakantie gaan. Is je (als niet-Groninger) iets opgevallen in de vorige zin? Ik hoop het wel voor je. Groningers kennen de meervoudsvorm van ‘week’ en ‘maand’ niet.

8. ‘T kon minder’

Heb je als Groninger net de loterij geworden? Dikke kans dat je dan op de vraag of je blij bent ‘mooi man, t kon minder’ als reactie geeft. Zo bescheiden als we zijn is het zinnetje ‘t kon minder’ synoniem aan dat we rete blij zijn.

Leuke plat Groningse woorden:

Zoals ik al zei is het onbegonnen werk om aan niet-Groningers plat Groningse woorden of gezegdes uit te leggen, toch wil ik jullie een paar plat Groningse woorden niet onthouden:

Puut = zak
Wicht = meisje
Bekeukeln = betoveren
Ainspainjer = vrijgezel
Appiegolo = sufferd
Bekslikkerij = verkering
Bozzeltje = peuter
Poedie = mooie vrouw of schatje
Schieterij = diarree
Sikkom = bijna
Doen = dronken

Kun jij deze Groningse uitspraken ontrafelen?

Dan heb ik tot slot nog een raadsel voor je. Nu je de ietwat gekke plat Groningse woorden weet, weet je wat de betekenis is van de volgende zin: ‘Bist doen ofzo? Hest sikkom bekslikkerij mit dat aander wicht’

Lees ook:

• De leukste typisch Rotterdamse uitspraken: weet jij wat ermee wordt bedoeld?
• Dit zijn typische Brabantse uitspraken: weet jij wat ermee wordt bedoeld?