Inekes zoon (12) overleed, nadat hij werd vastgezogen aan een zwembadrooster

In de zomer van 2010 overleed Willem, de zoon van Ineke van de Graaf, op 12-jarige leeftijd, nadat hij werd vastgezogen aan een zwembadrooster in een Italiaans zwembad. Om andere families dit leed te besparen, richtte Inekes vader de Stichting Blue Cap Foundation op; een organisatie die zich inzet om de veiligheid van zwembaden te verbeteren. Nu hij er niet meer is, doet Ineke haar uiterste best om de missie voort te zetten. Aan Famme vertelt ze waarom het belangrijk is dat je weet dat niet elk zwembad per definitie veilig is.

Vast in het zwembad

Ineke: ‘Toen we zeven jaar geleden aankwamen bij ons appartement in Toscane wilden de kinderen meteen het zwembad in. Ze waren oud genoeg om zelf te gaan, dus dat vonden we goed. Al na korte tijd werden we gewaarschuwd dat onze zoon Willem vast zat in het zwembad. Wij dachten dat-ie ergens op de kant in de problemen zat, maar dat bleek niet zo te zijn.’

Sterke kracht

‘Willem was onder water vastgezogen aan een rooster in het zwembad. Drie volwassenen probeerden hem nog los te trekken, maar het lukte niet. Hij zat te vast. We hadden geen idee hoe hij daar terecht was gekomen, we dachten dat hij met zijn zwembroek ergens aan was blijken haken. Toen bleek dat het kwam door de zuigkracht die achter het rooster zat. Die bleek zo sterk, dat Willems aorta scheurde. Hij had geen schijn van kans.’

‘De hulpdiensten kwamen veel te laat. We spreken geen Italiaans en voordat mensen begrepen wat en waar er iets aan de had was, was er al heel wat kostbare tijd verstreken. Iemand schakelde de eigenaar van het complex in, toen pas begrepen de hulpdiensten waar ze moesten zijn. Uiteindelijk is er een noodknop in de zwembaden van het complex gekomen, maar die aanpassing heeft geen enkele zin. Het kan zo weer gebeuren.’

Te pijnlijk

‘Nu, zeven jaar later, heb ik nog steeds veel moeite met het besef dat de dood van Willem voorkomen had kunnen worden als de zuigkracht van de roosters in het zwembad in orde zouden zijn geweest. Alleen erover vertellen vind ik al loodzwaar, ik kan het niet. Ik heb mezelf heel lang afzijdig gehouden van de Blue Cap Foundation, omdat het me teveel pijn deed om dagelijks zo concreet met het verlies van Willem geconfronteerd te worden. Nu doe ik steeds meer, omdat ik het belangrijk vind dat de bekendheid van de organisatie groter wordt. Al red ik er maar één mensenleven mee.’

Tijdig opsporen

Niet alleen in dat bewuste zwembad in Italië kan het misgaan, veel zwembaden wereldwijd zijn niet zo veilig als je misschien denkt. Ineke: ‘Natuurlijk mag een zwembad alleen open als het aan alle veiligheidseisen voldoet, maar daar wordt de zuigkracht van een zwembadrooster nog niet standaard in meegenomen. Met de Blue Cap Foundation strijden we ervoor dat dit in de toekomst wel zal gebeuren, zodat roosters met een te sterke zuigkracht op tijd worden opgespoord en aangepast.’

‘Er wordt wel gelet op de waterkwaliteit en op eventueel loszittende tegeltjes, maar de kracht waarmee de roosters het water naar binnen zuigen wordt niet goed getest. Ja, ook in Nederland. Daarom hebben we met de Blue Cap Foundation speciale meetinstrumenten ontwikkeld waarmee we die kracht kunnen meten. Nu zijn er wel formules waarmee de watersnelheid wordt gemeten, maar dit zegt niks over de kracht die puur door de roosters wordt geproduceerd.’

Vrijwillig testen

‘Op dit moment kunnen zwembadeigenaren zelf kiezen of ze de zuigkracht van hun roosters willen laten testen. We vinden het daarom als organisatie heel erg belangrijk dat het nut ervan zoveel mogelijk onder de aandacht wordt verspreid. We werken veel samen met keurmerk Veilig en Schoon en hebben het nu voor elkaar dat in hun handboek aandacht wordt besteed aan de gevaren van roosters en lang haar. We zijn blij dat er nu twee onafhankelijke organisaties (TÜV en Zwembadinspecties) zijn die de risico’s op beknellingsongevallen kunnen meten. Als een zwembad voldoet aan de richtlijnen, kunnen zij in aanmerkingen komen voor het Blue Cap keurmerk.’

Schijnveiligheid

‘Het liefst zie ik natuurlijk dat zwembaden, ook in Nederland, niet vrijwillig hun roosters kunnen testen, maar dat dit een verplichting is. Helaas duurt het heel lang om een wettekst aan te passen. Als zwembaden wettelijk worden verplicht om de zuigkracht van hun roosters te laten testen en dit wordt overgenomen door bedrijven die dit kunnen doen, hebben ik en de rest van het bestuur van de Blue Cap Foundation ons doel behaald. Het mag niet zo zijn dat mensen denken dat het zwembad waarin zij en hun kinderen zwemmen veilig is, terwijl er eigenlijk sprake is van schijnveiligheid.’

Onmogelijk loskomen

Niet alleen kinderen kunnen vastgezogen worden aan een rooster, dit kan ook bij volwassenen gebeuren. ‘Deze krachten kunnen zo sterk zijn, dat niemand daar tegen bestand is. Helemaal niet als je onder water bent. Het kan gewoon gebeuren dat jij of je kind met de haren in zo’n rooster wordt getrokken, waardoor los komen bijna onmogelijk is.’

Tips voor veilig zwemmen

‘We krijgen heel vaak de vraag of we kunnen vertellen welke zwembaden wel en welke niet veilig zijn. Dat kunnen we dus helaas niet, omdat niet elk zwembad is getest. Wel kunnen we tips meegeven voor een veilige zwemsessie. Het belangrijkste is dat je uit de buurt blijft van elk soort rooster. Om te zien wat voor kracht er achter een rooster zit, kun je iets in het water gooien en kijken of het er naartoe wordt getrokken. Is dit het geval, dan is de kracht van het rooster sterk en moet je extra opletten.’

‘Doe daarnaast lang haar altijd in een vlecht. Niet in een staart, want dan heb je alsnog loshangende haren. We willen absoluut niemand bang maken, want zwemmen moet vooral leuk blijven. Heb plezier in zwemmen, maar alsjeblieft; let goed op.’

Op de website van de Blue Cap Foundation vind je een lijst van zwembaden over de hele wereld waar beknellingsongevallen hebben plaatsgevonden. Wil je de organisatie (financieel) steunen, dan kun je hier de bankgegevens en verdere informatie vinden.

Deze 9 fouten maken zelfs de meest voorzichtige ouders bij water