Je kind leren omgaan met geld: dit kun je doen per leeftijd

Je kunt al best vroeg beginnen met je kind te leren omgaan met geld, sterker nog, uit onderzoek blijkt dat kinderen die al jong hebben leren omgaan met geld, het later ook financieel beter doen. Vooral tussen de leeftijd van 6 en 12 jaar wordt de basis hiervoor gelegd met als ‘einddoel’ dat je kind op zijn achttiende financieel zelfstandig kan functioneren.

Het is dus haast vanzelfsprekend dat je je kind geldzaken moet bijbrengen, maar op welke leeftijd hoort een kind dan wat te kunnen? En hoe kun je als ouders je kind het beste begeleiden?

Je kind laten omgaan met geld

Wij hebben een handig overzicht voor je gemaakt

Vanaf 3 jaar

Je peuter zakgeld geven hoeft echt nog niet, maar je kunt op deze leeftijd al wel beginnen met praten over geld. Je kleine wil waarschijnlijk in elke winkel van alles hebben. Dat is het perfecte moment om uit te leggen dat alles wat je kind wil, geld kost. En dat je niet alles maar kan kopen wat je wilt hebben.

Geld moet verdiend worden, en als je iets wil hebben moet je van dat geld sparen, of je vraagt iets voor je verjaardag. Rond deze leeftijd is het wel belangrijk om het in Jip en Janneke taal uit te leggen. Sommige kinderen kunnen de behoefte hebben om de waarde van geld te vergelijke, je kunt dingen zeggen als: ‘Dat is duurder dan een zakje appels’.

Vanaf 6 jaar

De meeste kinderen krijgen rond de leeftijd van zes jaar hun eerste zakgeld. Meestal is dat het moment dat kinderen al helemaal kunnen en ook rekenvaardigheden zullen ontwikkelen. Je kunt beginnen met een klein bedrag, spreek ook vooral af wat je kind ermee mag doen. Voor je kind is het krijgen van zakgeld leuk, maar ook heel leerzaam – ze leren omgaan met geld en alles wat daar bij komt kijken.

Door je kind zelf over zakgeld te laten beslissen, leren kinderen de waarde van geld kennen. En dat kan zeker ook beteken dat er zo nu en dan miskopen worden gedaan, maar onthoud ook dat leren omgaan met geld ook betekent dat je fouten mag maken. Spijt krijgen van een aankoop op jonge leeftijd is heel leerzaak. En beter op deze leeftijd een miskoop doen dan later, wanneer het om grotere bedragen gaat.

Rond deze leeftijd is het belangrijk om behoeften uit te kunnen stellen. Jonge kinderen hebben moeite met sparen en hebben de neiging om direct al hun geld uit te geven. Probeer met je kind samen een concreet en realistisch spaardoel te bedenken: iets dat binnen een paar weken van het zakgeld al te kopen is. Het is leuk om af en toe samen met je kind te kijken hoeveel er al gespaard is, en hoe lang het nog duurt voor hetgeen gekocht kan worden.

Hoeveel zakgeld geef je een kind van 6 jaar?
Hoeveel zakgeld je je kind wil geven, hangt af van hoeveel je zelf te besteden hebt en wat je kind van het zakgeld wil en moet kunnen betalen. Een paar euro per week is al genoeg als het zakgeld bedoeld is voor kleien dingen, maar moet je kind bijvoorbeeld ook cadeautjes of een abonnement betalen? Dan is een hoger bedrag misschien nodig. Op Nibud kun je zien hoeveel zakgeld over het algemeen wordt gegeven. Kinderen van 6 jaar krijgen tussen 1 euro en €1,40. Naarmate je kind ouder wordt kun je er voor kiezen om meer zakgeld te geven, zo krijgen kinderen van 7 en 8 jaar tussen 1 euro en 2 euro. Eerder schreven we al een artikel over waarom je niet vroeg genoeg kunt beginnen met het geven van zakgeld aan je kinderen.

Vanaf 8 jaar

Hoe ouder je kind wordt, hoe meer ze de waarde van geld in zullen zien. Niet alles kan worden gekocht, er moeten keuzes worden gemaakt en op is op. Rond de leeftijd van 8 jaar kan het slim zijn om na te denken over een spaarplan. Je kind heeft vast wensen, misschien wil hij wel een gitaar. Het kan handig zijn om dan een spaarplan te maken. In zo’n plan kun je neerzetten wanneer je kind het geld bij elkaar heeft door uit te rekenen hoeveel er per maand gespaard kan worden. Maar het kan ook andersom: hoeveel moet er per maand gespaard worden? Hier vind je een handige rekentool.

Vanaf 10 jaar

Rond de leeftijd van 10 jaar kan de aanschaf van een bankpas handig zijn. Het klinkt misschien wat vroeg, maar straks eenmaal op middelbare school zullen er veel dingen zijn wat alleen met een pinpas kan worden afgerekend. Het is dus belangrijk dat je kind dan al goed gewend is aan pinnen – en vooral ook weet hoe het allemaal veilig gebruikt kan worden. Daarnaast blijkt uit onderzoek dat kinderen vanaf 10 jaar de laatste jaren steeds meer zijn gaan pinnen, maar ook dat ze onveiliger om zijn gegaan met hun pincode. Des te belangrijker om als ouder je kind dus bij te brengen hoe dit allemaal veilig kan gebeuren.

Als je kind vanaf 10 jaar een eigen bankpas heeft, is het verstandig om meerdere keren samen te gaan pinnen. Doe dat bij geldautomaten, maar ook in winkels. Laat zien hoe je het geld het beste veilig kunt bewaren, en hoe je het intoetsen van de code afschermt. Contactloos betalen is ook vaak mogelijk, leg ook uit hoe dat werkt en dat er een risico aan verbonden zit: als iemand anders je pinpas heeft, heeft diegene dus geen code nodig om geld te pinnen.

Leg ook uit dat het niet slim is om een briefje met je pincode in je portemonnee te bewaren. Een goede tip kan zijn om een nieuw (bedacht) nummer toe te voegen aan de contactenlijst in je telefoon, waarvan de laatste vier cijfers je pincode zijn.

Tussen 10-12 jaar

Tussen de leeftijd van 10 en 12 jaar zal er een moment komen dat je kind graag een mobiele telefoon wilt, hier zitten natuurlijk ook financiële risico’s aan verbonden. Twintig procent van kinderen die 12 jaar of ouder zijn betalen zelf voor alle verbruikskosten van de mobiele telefoon. Toch heeft het merendeel van de kinderen van 10 jaar ook al een mobiele telefoon, rond die leeftijd leveren ouders vaak nog een bijdrage in de kosten. Dat kun je als ouder op verschillende manieren doen, je kunt bijvoorbeeld een abonnement aansluiting op je eigen naam. In dat geval kun je kiezen om alle kosten nog op je te nemen, of je kind (een deel) te laten terugbetalen. Je kunt er ook voor kiezen om maandelijks een vast bedrag voor prepaid-tegoed te geven of zelf een prepaid-kaart te kopen voor je kind. Als je wil dat je kind door middel van een telefoon aanschaffen leert om met vaste, terugkerende kosten om te gaan, dan is het verstandig om te zorgen dat je kind (een deel) van de kosten aan jou terugbetaalt.

Maak samen duidelijke afspraken, dat zal ruzies en onduidelijkheden voorkomen. Bespreek samen hoe hoog de maandelijkse vergoeding zal zijn (als je maandelijks een bedrag geeft), wie betaalt de kosten als je kind over zijn bundel gaat, of voor het extra prepaidtegoed, en wie betaalt als de telefoon kapot gaat of kwijt is? Allemaal belangrijke zaken om te bespreken.

Online reclame
Rond deze leeftijd is het ook belangrijk om te waarschuwen voor online reclame. Je kind moet leren omgaan met alle verleidingen in bijvoorbeeld games, en op social media. Helemaal als je kind veel op zijn mobiele telefoon zal zitten en games gaat spelen waar af en toe advertenties voorbij komen.

Vanaf 12 jaar.

Als je kind op de middelbare school zit, is het een goed moment om maandelijks zakgeld of kleedgeld te geven. Door niet meer wekelijks, maar maandelijks geld te geven, moet je kind verder vooruitkijken én krijgt hij meer verantwoordelijkheden. Kleedgeld of zakgeld is een goede manier om je kind te leren om financieel op eigen benen te staan. Kinderen van 12 of 13 jaar hebben vaak al een verantwoordelijkheidsgevoel voor hun kledingbudget, dat is dus een mooie leeftijd om te beginnen met kleedgeld. Je kind zal leren omgaan met keuzes maken, zal geld opzij moeten leggen als hij grotere aankopen wil doen en zal zijn uitgaven afstemmen op wat er binnen komt. Rond deze leeftijd kan kleding erg belangrijk zijn voor je kind, ze zullen dan ook erg gemotiveerd zijn om goed na te denken over hoe het kleedgeld zal worden uitgegeven.

Hoeveel kleedgeld geef je?
Uit onderzoek van Nibud blijkt dat de gemiddelde scholier ongeveer 50 euro kleedgeld per maand krijgt. Vaak hoeven kinderen meestal niet alle kleding van kleedgeld te betalen, zo valt bijvoorbeeld sportkleding daar soms niet onder. Om een passend bedrag voor kleedgeld te bepalen, kun je via dit invulschema inventariseren wat nodig is en wat de verwachte kosten zullen zijn. Bovendien kun je aan de hand van dit schema bepalen wie wat betaalt.

Tussen 12-14 jaar

Nu je kind kleedgeld (of maandelijks een groter bedrag zakgeld) krijgt, is het verstandig om te praten over

veilig online shoppen.

Met een eigen bankrekening kunnen online aankopen makkelijk worden gedaan, daarnaast komen ze via social media en andere advertenties veel verleidingen tegen. Online aankopen doen is voor scholieren al heel gewoon, zo koopt 73% van kinderen tussen de 13 en 14 jaar weleens online aankopen. Des te belangrijker om je kind te leren over hoe betalingen veilig kunnen worden gedaan, hoe je kunt zien of een online winkel betrouwbaar is en hoe sommige websites extra kosten rekenen (voor bijvoorbeeld retourneren).

Het is verstandig om de eerste paar keren mee te kijken als je kind online iets wil kopen. Maak vervolgens ook afspraken, mag je kind zelf al online aankopen doen of moet hij of zij altijd eerst even vragen. Een bedrag afspreken kan ook handig zijn, boven een bepaald bedrag moet wel toestemming worden gevraagd, daaronder mag je kind het zelf kopen. Bespreek ook verschillende betaalmethodes, en wat de voor- en nadelen zijn. Famme’s Rachelle maakte een handig overzicht van alle betaalmethodes van online winkels én de voor- en nadelen.

Vanaf 14 jaar

Vanaf het moment dat je kind 13 jaar is mag hij officieel gaan werken. Er gelden natuurlijk wel wat regels over wat je precies mag doen en hoeveel je mag werken. Hoe ouder je kind wordt, hoe meer hij mag doen. De wettelijke regels voor kinderen van 13 tot 14 jaar zijn bijvoorbeeld dat op een schooldag niet meer dan 2 uur mag worden gewerkt, op zaterdag niet meer dan 7 uur en op zondag mag helemaal niet worden gewerkt. Per week mag het totaal aantal uren dat je werkt niet meer zijn dan 12 uur. Bovendien mogen kinderen van deze leeftijd alleen helpen, ze mogen geen zelfstandige werkzaamheden doen.

Vanaf het moment dat je kind een baantje krijgt, of op zoek gaat, is het verstandig om hem te helpen omgaan met een contract, loonstrookje en belastingen.

Vanaf 16 jaar

Rond de leeftijd van 16 jaar kan het zijn dat je kind steeds vaker grotere uitgaven wil doen, denk aan de aanschaf van een scooter of zelf op vakantie met vrienden. Dat is natuurlijk een grote stap, en het is belangrijk dat jij als ouder je kind leert een begroting te maken en bijkomende kosten in te plannen. Het klinkt natuurlijk heel leuk, op vakantie gaan met je vrienden – maar het kost ook geld.

Vanaf 18 jaar

Als je kind 18 jaar is, is hij officieel volwassen. Je kind mag vanaf dat moment stemmen en zelfstandig auto rijden. Maar naast dat, verandert er op financieel gebied ook van alles, je kind wordt namelijk zélf financieel verantwoordelijk. Je kind kan bijvoorbeeld vanaf dat moment zelfstandig abonnementen afsluiten, en is zelf verantwoordelijk voor eventuele schulden en achterstanden.

Hoeveel zakgeld geef je je kind? Een overzicht per leeftijd